Wikipedia:Pituduh nulis artikel anu leuwih hadé

Artikel ieu téh nyaéta hiji pituduh sarta lain kawijakan. Eusi ieu artikel mangrupa kumpulan saran pikeun nyieun hiji artikel sangkan leuwih alus. Anjeun bisa mantuan ngalengkepan artikel ieu ku cara nambahkeun pamadegan Anjeun, atawa narjamahkeun tina artikel aslina.

Struktur artikel

Umumna struktur artikel anu hadé téh miboga unsur-unsur saperti anu ditataan di handap ieu.

gambar
bagian bubuka
bagian eusi
sub bagian/undakan (upama dibutuhkeun)
wikifikasi
interwiki
katagori
minimal 2 sumber rujukan

Basa Sunda anu dipaké

Sacara umum, Basa Sunda anu dipaké pikeun nulis dina Wikipédia Basa Sunda nyaéta basa loma. Ieu basa téh dianggap basa nétral pikeun basa tinulis boh dina surat kabar, majalah, boh dina karya tulis ilmiah di paguron luhur. Dipakéna basa loma lantaran teu némbongkeun ayana hiérarki (undak-usuk) basa anu sakapeung hésé dipikaharti. Sabisa-bisa dina nulis artikel énsiklopédis mah paké basa loma baé.

Najan kitu, basa hormat bisa waé dipaké dina kaca sawala. Tujuanna pikeun némbongkeun silih hormat antara kontributor. Basa kasar atawa cohag sabisa-bisa kudu disingkahan, sabab bisa nyababkeun pacogrégan jeung salah paham dina ngahartikeunna. Sikep silih hormat jeung ngajenan étika kudu salawasna dipaké.

Éjahan

Éjahan anu dipaké hadéna mah éjahan anu sawajarna dipaké dina basa Sunda kiwari. Pikeun dadasar nangtukeun éjahan anu merenah, bisa dipaké Palanggeran Éjahan Basa Sunda anu disusun ku Jurusan Pendidikan Basa Daerah UPI. Sanajan kitu, ulah asa-asa pikeun ngédit lantaran teu yakin kana basa jeung éjahan anu dipaké dina artikel Anjeun. Tingali deui kawijakan ngédit, pikeun leuwih écésna.

Tingali ogé rupa-rupa kekecapan anu kurang merenah atawa salah dina waktu narjamahkeun jeung nuliskeun artikel.

Aksara

Aksara anu dipaké dina Wikipedia Basa Sunda utamana maké aksara Latén. Kalawan maké aksara vokal /a, i, u, é, e, o, eu/ jeung aksara konsonan /b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, y, z/. Aksara kapital dipaké luyu jeung katangtuan umum dina palanggeran éjahan. Pikeun némbongkeun karakter /é/ jeung /É/ bisa dipaké pilihan “karakter husus” dina kotak modul “sunting sumber”.

Aksara séjén anu bisa dipaké dina artikel nyaéta Aksara Sunda baku versi Unicode. Ieu aksara dipaké sabutuhna dina awal artikel.
Misalna:

Basa Sunda (ᮘᮞ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ) minangka basa nu dipaké kurang leuwih ku 27,000,000 jalma di wewengkon kulon pulo Jawa, atawa 13,6% ti populasi Indonésia.

Pikeun istilah-istilah serepan anu perlu ditémbongkeun dina wangun tulisan anu maké aksara aslina (misalna aksara Arab, Yunani, Jepang jrrd.), mangka bisa dituliskeun dina jero kurung.

Gaya jeung nada panulisan

Unggal jalma anu méré kontribusi artikel atawa ngédit artikel miboga gaya nulis anu béda-béda. Ieu hal téh nyumbang kaunikan jeung hak husus anu dipiboga ku para kontributorna masing-masing. Najan kitu, perkara anu patali jeung pamilihan kecap (diksi) jeung istilah sakuduna jadi perhatian utama pikeun para kontributor.

Aya dua gaya panulisan anu dianggap luyu pikeun artikel Wikipédia. Leuwih jauhna, panulis kudu salawasna merhatikeun yén nada tulisan sipatna resmi (formal), tiis (impresional), jeung nétral (teu mihak: teu bisa, teu emosional, jeung bersih tina prasangka).

Gaya berita/jurnalistik

Sawatara kontributor nyarankeun dipakena gaya panulisan berita (warta). Ieu gaya téh nyaéta gaya prosa pikeun berita dina kaca hareup koran atawa buletin warta anu dipidangkeu di radio jeung tipi. Ciri utamana nyaéta nempatkeun inpormasi penting dina bagian awal, jeung informasi anu kurang penting nyusul di satukangeunana. Wangun ieu maksud awalna mah supaya para éditor bisa megatkeun bagéan handap warta upama éta berita téh kakurangan rohangan dina tata teundeun. Gaya ieu ngutamakeun inpormasi penting sabab lolobana jalma merlukeun inpormasi penting sagancang-gancangna, sedengkeun informasi kurang penting bisa ditéang satukangeunana.

Artikel énsiklopédia teu kudu salawasna nuturkeun gaya panulisan warta, tapi mun geus biasa ku gaya ieu bisa mantuan ngarencanakeun gaya jeung tata tempat hiji artikel. Urang ogé perlu sadar yén gaya panulisan warta lain hartina nada panulisan saperti halna warta hiburan bisa ditarima (tingali bagéan Nada panulisan).

Gaya ringkesan

Gaya ringkesan nyaéta gaya panulisan anu ampir sarupa jeung gaya berita, tapi bisa dipaké pikeun ngabahas topik-topik anu rék dijelaskeun satuluyna. Gaya ieu dipaké pikeun ngamimitian subbagéan-subbagéan, lain paragraf-paragraf anyar.

Ide dasar pikeun gaya ieu nyaéta pikeun ngabagikeun informasi ka nu maca anu miharep sajumlah informasi wincikan (rincian). Nu maca bisa nangtukeun sorangan naha manehna rek maca wincikan anu disadiakeun atawa cukup ringkesan dina awalna wungkul.

Aya dua alesan utama pikeun maké gaya ringkesan. Anu kahiji nyaéta nu maca perlu tingkatan wincikan anu beda-beda. Sababaraha pamaca ngan saukur mikahayang ringeksan singget (nu matak bisa maca bagian panganteurna wungkul), pamaca anu sejenna perlu leuwih loba informasi (dina hal ieu gaya ringkesan bisa mantuan), jeung pamaca anu boga minat kana wincikan anu leuwih jero bisa maca subbagian-subbagian anu ngabarenganana. Alesan sejenna nyaéta yén artikel anu panjang teuing bakal matak ngahesekeun jeung mungkin baé bakal aya bagian anu dibalikan deui anu teu perlu. Ringkesan tetep merhatikeun kalengkepan eusi.

Nada panulisan

Artikel Wikipedia jeung eusi artikel ensiklopedik sejenna, kudu ditulis ku nada resmi. Standar pikeun nada resmi téh teu saragem lantaran gumantung kana subjek anu dibahas. Disarankeun pikeun nuturkeun gaya anu dipaké ku sumber anu dipercaya, ku cara tetep ngajaga sangkan artikel bersih jeung gampang dipikaharti. Nada resmi hartina yén artikel sakuduna teu ditulis maké jargon, basa anu hese saperti basa legal, argot (kekecapan anu ngan dipikaharti ku golongan atawa kelas nu tangtu), atawa basa anu kabur. Basa Sunda anu dipaké sakuduna tegas, ringkes, jeung efektif.

Artikel sakuduna teu ditulis tina jihat sawangan jalma kahiji atawa kadua. Artikel anu ditulis saperti kitu sering dihapus. Kecap gaganti jalma (pronomina) saperti kuring atawa urang nandakeun jihat sawangan anu teu konsisten kana jihat sawangan nétral. Sanajan kitu urang meureunan bisa dipaké dina konteks matematika. Kecap gaganti saperti anjeun, saderek, atawa salira sering muncul dina pituduh pamakéan, ku lantaran kitu teu luyu pikeun énsiklpédia. Kecap gaganti jalma kahiji jeung kadua hadéna mah ngan saukur dipaké dina artikel dina kutipan langsung anu cocog jeung subyék anu dipedar.

Basa Sunda umumna teu mikawanoh génder. Tapi upama Anjeun manggihan kecap anu maké génder, sarta aya alternatif kecap tanpa kudu maké génder anu bisa dipaké, mangka pilih baé éta kecap. Misalna pilih kecap anak, lain putra atawa putri upama informasi génder teu diperlukeun.

Tanda baca panyeluk ngan meunang muncul nurutkeun kamupakatan umum dina prak-prakan sapopoé. Tanda panyeluk (tanda seru -- ! --) hadéna dipaké ngan saukur dina kutipan langsung.

Pikirkeun balaréa

Dina midangkeun hiji artikel kudu ditimbang yén artikel anu dimuat dina Wikipédia Basa Sunda téh nyaéta artikel anu bisa dibaca ku balaréa boh anu boga pendidikan boh anu henteu, boh politisi boh aparat nagara, rahayat biasa atawa jalma awam, jeung sajabana. Anggap yén pamaca téh maca artikel dina Wikipédia pikeun diajar. Bisa waé éta pamaca téh enya-enya teu nyahoeun subyék artikelna. Ku kituna artikel dina Wikipédia téh kudu ngadadarkeun subyékna kalawan jéntré (lengkep).

Singkahan maké jargon lamun mungkin. Hiji artikel anu judulna Dipakena skala kromatik di éra awal musik Barok kamungkinan gedé bakal dibaca ku musisi, nu matak méré detil teknis jeung jargon téh bener pisan lamun dilakukeun. Sabalikna, artikel anu judulna Musik Rap meureun bakal dibaca ku rumaja anu ngan hayang saukur ningali pedaran katerangan ringkes jeung gampang dipikaharti, anu bakal diteruskeun atawa dihubungkeun ku pedaran detil lamun diperlukeun. Lamun jargon dipaké dina artikel, pedaran singget kudu ditambahkeun dina éta artikel. Usahakeun pikeun nyaimbangkeun legana jeung detail artikel sangkan nu maca bisa meunang informasi tina éta tulisan.

Ngévaluasi konteks

Ieu mangrupa hal-hal anu bisa dipikirkeun pikeun mantuan Anjeun dina nimbang-nimbang kontéks artikel nu tangtu. Naha cukup lega pikeun nu maca atawa henteu:

Naha artikel éta téh bisa dipikaharti lamun nu maca meunang tina menu navigasi Kaca acak? (Husus:Acak)
Bayangkeun lamun diri Anjeun saurang awam anu bisa nyarita basa Sunda di nagara séjén. Bisa ngarti kana éta artikel atawa henteu?
Naha jalma bisa paham kana éta eusi artikel lamun manehna maca hasil citakan kaca awalna wungkul?
Naha nu maca jadi katarik pikeun maca eusi tutumbu anu ditambahkeun?

Wangun jaringan kaca

Kudu ditimbang-timbang pikeun nempatkeun artikel dina hiji jaringan artikel anu silih nyambung. Jieun hiji tumbuan ka luhur, kategorisasi jeung konteks artikel (misalna: Amien Rais nyaéta saurang politisi, Gunung Guntur nyaéta hiji gunung di Jawa Kulon). Jieun tumbuan kana artikel anu sajenis (pikeun proton tingali ogé éléktron, wates Sumatera Utara jeung Sumatera Barat). Ulah nyieun struktur katergori anu jero teuing jeung heureut teuing, atawa datar teuing. Nyieun sistem kategori ti luhur ka handap (umum ka husus) bakal nulungan pikeun nyieun artikel dina subkategori.

Iwal ti eta, singkahan nyieun artikel pahatu. Lamun nulis artikel anyar, pastikeun aya kaca sejen anu miboga tutumbu kana artikel Anjeun.

Jelaskeun anu geus jelas

Jelaskeun kanyataan-kanyataan anu mungkin geus jelas keur Anjeun tapi can tangtu jelas keur nu maca. Biasana ungkara nu kitu téh mangrupa kalimah-kalimah awal dina artikel. Contona, perhatikeun kalimah di handap ieu:

Ford Thunderbird diciptakeun pikeun nanggap Chevrolet Corvette jeung mimiti diproduksi dina taun 1995.

Dina éta kalimah teu disebutkeun karakteristik utama Ford Thunderbird, nyaéta mangrupa hiji mobil. Éta artikel téh méré asumsi yén nu maca geus nyaho kana éta hal, padahal asumsi nu kitu can tangtu bener, utamana lamun nu macana teu wawuh kana Ford atawa Chevrolet. Hadéna mah ditulis kieu:

Ford Thunderbird nyaéta mobil anu dijieun di Amerika Serikat ku Ford Motor Company.

Najan kitu, dadaran téh henteu kudu ditepikeun sacara kaleuleuwihi. Misalna, istilah umum saperti "mobil" henteu kudu dijelaskeun artina.

Panceg kana topik artikel

Artikel anu hadé téh teu ngandung informasi anu teu luyu (rélevan) atawa informasi anu saeutik luyuna. Dina waktu nulis artikel, mungkin baé Anjeun méngpar kana topik nu anyar. Asupkeun baé informasi anu siga kitu téh kana artikel anu béda, anu leuwih luyu jeung éta topik anyar. Tutumbu bisa ditambahkeun kana ieu artikel anyar, jeung pamaca anu katarik bisa nuturkeun éta tutumbu, sawatara pamaca anu teu katarik teu perlu kaganggu.

Paké istilah anu jelas, merenah, jeung akurat

Maké istilah téh perlu diperhatikeun kalawan husus pikeun saha baé anu rek méré kontribusi kaca jeung ngédit leuleutikan kalawan angger kudu merhatikeun Palanggeran Éjahan Basa Sunda anu dipaké dina Wikipedia Basa Sunda. Dipakéna istilah anyar atawa anu kurang umum kudu dibéré katerangan tambahan mangrupa kurung buka jeung kurung tutup, sabada ahir kalimah tambahkeun tanda béntang gigireun titik. Tuluy upama artikel geus bérés ditulis, jieun bagian anyar kalawan dingaranan catetan suku, jeung cara nu pandeuri nyaéta ku kurung buka juru tilu (segitiga) pikeun ngarujuk kana réferénsi. Citakan:Pituduh nulis