Kabupatén Sérang

kabupatèn di Indonésia
(dialihkeun ti Kabupaten Sérang)

Kabupatén Sérang mangrupa salah sahiji kabupatén di Propinsi Banten. Ibukotana Baros. Kabupatén ieu aya di tungtung kulon kaler Pulo Jawa, wawatesan jeung Sagara Jawa, sarta Kota Sérang di béh kaler, Kabupatén Tangerang di wetan, Kabupatén Lebak di kidul, jeung Kota Cilegon di kulon.

Kabupatén Sérang
Pamandangan rawa dano anu mangrupakeun bagean ti Cagar Alam Rawa Danau
Pamandangan rawa dano anu mangrupakeun bagean ti Cagar Alam Rawa Danau
Ségel resmi Kabupatén Sérang
Ségel
Motto: 
Sepi ing Pamrih Rame ing Gawe
(Jawa: Sumanget Ngabakti Tanpa Miharep Pamrih)
Lokasi di Banten
Lokasi di Banten
NagaraBandéra Indonésia Indonésia
RégionJawa
Propinsi Banten
IbukotaCiruas
dasar hukumPeraturan Daerah Kabupaten Tingkat II Serang No.17 Tahun 1985
Tanggal8 Oktober 1526 (1526-10-08) (yuswa 498)[1]
Pamaréntahan
 • BadanPamaréntah Daérah Kabupatén Sérang
 • BupatiHj. Ratu Tatu Chasanah, SE, M.Ak
 • Wakil BupatiPandji Tirtayasa
Lega
 • Total1.469,66 km2 (567,44 sq mi)
Pangeusi
 (2022)[3]
 • Total1.684.566
 • Kapadetan1,100/km2 (3,000/sq mi)
Zona wanciUTC+7 (Indonésia Bagéan Kulon)
Kode pos
401xx, 402xx, 406xx
Kode aréa0254
Régistrasi tutumpakanA xxxx A*/B*/C*/D* (Baros, Ciomas, Kramatwatu, Pabuaran, Padarincang, Waringinkurung) A xxxx R*/S*/T*/U* (Anyar, Bojonegara, Cinangka, Mancak, Puloampel)
IPM 66,82 (Citakan:Fontcolor)[4]
Ramatlokawww.serangkab.go.id

Sajarah

édit

Banten Heubeul nu aya di Teluk Banten baheulana mangrupa puseur Kasultanan Banten. Wewengkon ieu mangrupa tempat badaratna kapal-kapal Walanda mendarat untuk mimitinya di Indonésia.


Saméméh abad ka-16, teu loba informasi ngeunaan Banten anu kacatet dina sajarah, cenah mimitina Banten masih mangrupa bagian ti Karajaan Sunda, nu ngawasa Banten harita nyaéta Raga Mulya|Prabu Pucuk Umum, putra Prabu Sidaraja Pajajaran. .

Puseur pamaréntahanana aya di Banten Girang (± 3 Km kiduleun Kota Serang) dina abad ka-6, Islam mimiti asup ka Banten anu didakwakeun ku Sultan Syarif Hidayatullah (katelah Sunan Gunung Jati) anu laun-laun mekarkeun agama Islam di Banten jeung sabudeureunana. .sarta bisa nalukkeun pamaréntahan Raja Pucuk Jendral (Taun 1524-1525 M).

Saterasna anjeunna ngadegkeun Kasultanan Islam di Banten kalayan ngangkat putrana anu namina Sultan Maulana Hasanuddin janten Sultan Banten munggaran anu maréntah salila ± 18 taun (1552-1570 M). Atas prakarsa Sunan Gunung Jati, puseur pamaréntahan anu tadina aya di Banten Girang dipindahkeun ka Surosowan, Banten Lama (Banten lor) anu perenahna ± 10 Km kaléreun Kota Serang.

Saparantos Sultan Maulana Hasanuddin pupus (1570), anjeunna digentos ku putrana anu namina Sultan Maulana Yusuf janten Sultan Banten Archived 2023-02-28 di Wayback Machine kadua (1570-1580 M) teras diganti ku anu katilu, kaopat sareng saterasna dugi ka ahirna Sultan ka-21, nyaeta Sultan. Muhammad Shafiuddin anu maréntah ti taun 1809 nepi ka 1813. Mangsa Kasultanan Islam di Banten lumangsung salila ± 264 taun, nyaéta ti taun 1552 nepi ka 1813 .

Dina jaman Kasultanan loba kajadian penting, utamana dina ahir abad ka-16 (Juni 1596), Kompeni (waktu harita pausahaan katelah "Pausahaan" ku urang Banten jeung sakabeh karajaan di Nusantara) Compagnie van Verre ti Walanda mimiti datang.mimiti badarat di Palabuhan Banten dipingpin ku Cornelis de Houtman kalawan niat dagang.

Tapi, sikep angkuh masarakat Walanda henteu narik simpati ti pamaréntah jeung masarakat Banten harita, nepi ka mindeng timbul téga antara masarakat Banten jeung Kompeni Walanda.

Dina waktos éta, Sultan anu jumeneng di Banten nyaéta Sultan ka-4, nyaéta Sultan Abdul Mufakhir anu yuswana masih lima bulan, sedengkeun anu jadi bupatina nyaéta Mangkubumi Jayanegara anu maot engké taun 1602 diganti ku lanceukna YudhaNagara.

Taun 1608 Pangeran Ranamanggala diangkat jadi Patih Mangkubumi. Sultan Abdul Mufakir nyokot kakawasaan pinuh ti 1624-1651 kalawan Pangeran Ranamagala salaku Patih sarta panasehat utama na. Sultan Banten anu ka-6 nyaéta Sultan Abdul Fatah, incu Sultan ka-5 anu katelah Sultan Ageng Tirtayasa anu nyekel tampuk pamaréntahan ti taun 1651-1680 (salami ± 30 taun).

Dina mangsa pamaréntahanna, widang pulitik, ékonomi, perdagangan, perkapalan jeung kabudayaan ngembang pesat sarta kalawan pengkuh ngalawan Kompeni Walanda. Atas jasa kapahlawananna dina perjuangan ngalawan Kompeni Walanda, dumasar kana SK Presiden RI, Sultan Ageng Tirtayasa dilélér gelar kahormatan Pahlawan Nasional.

Dina mangsa pamaréntahan Sultan ka-6, sering pasea jeung perang jeung Pausahaan VOC ti Walanda anu harita kungsi maréntah di Batavia. Ku jalan divide et impera pulitik, utamana dilaksanakeun antara Sultan Ageng Tirtayasa anu anti Pausahaan jeung putrana Sultan Abdul Kahar (katelah Sultan Haji) anu pro-Pausahaan Walanda, bisa ngalumpuhkeun kakawasaan Sultan Ageng Tirtayasa.

Sultan Ageng Tirtayasa ahirna teu daya teu upaya sarta mundur ka pedalaman Banten. Sanajan kitu, ku persuasi Sultan Haji, Sultan Ageng Tirtayasa ditéwak lajeng ditahan sarta dibui di Batavia nepi ka pupusna taun 1692.

Sanajan kitu, sanajan Sultan Ageng Tirtayasa geus wafat, perjuangan ngalawan Kompeni Walanda terus mekar sarta dituluykeun ku pengikut satia anu pengkuh tur teu nyerah.

Ti saprak Sultan Ageng Tirtayasa pupus, kasultanan Banten mimiti nyirorot, sabab Sultan Haji jeung Sultan-sultan di handapna geus mimiti kapangaruhan ku pausahaan Walanda sahingga pamaréntahanana mimiti teu stabil jeung lemah.

Taun 1816, Hindia Walanda dipingpin ku Gubernur Jéndral Van Der Capellen datang ka Banten sarta ngawasa Banten ti Sultan Muhammad Shafiuddin. Hindia Walanda ngabagi wewengkon jadi tilu wewengkon (Walanda: Regentschap), nyaéta; Serang, Lebak jeung Caringin jeung kepala nagarana disebut Bupati salaku Bupati munggaran pikeun Serang diangkat Pangeran Aria Adi Santika kalawan puseur pamaréntahanana masih aya di karaton Kaibon.

Tanggal 3 Maret 1942, Tentara Jepang asup ka Wewengkon Serang di Basisir Bojonegara (Jepang mimiti daratang di Nusantara ngaliwatan Pulo Tarahan). Urang Jepang ngarebut Karesidenan Banten dina basa Walanda: Bantam Residentie anu harita dikawasa ku Hindia Walanda, sedengkeun Bupatina tetep ti pribumi, nyaéta RM Jayadiningkrat. Kakuasaan Jepang lumangsung salila kira tilu satengah taun.

Sanggeus tanggal 17 Agustus 1945, kakawasaan Karesidenan Banten diliwatan ti leungeun Jepang ka Republik Indonésia sarta K.H. Tb. Achmad Chatib ogé Bupati Sérang nyaéta KH. Syam'un, sedengkeun pikeun kalungguhan Wedana jeung Camat loba anu diangkat ti Pimpinan Ulama.

Ku datangna Tentara Walanda ka Indonésia anu ngabalukarkeun Agresi Kahiji kira-kira taun 1964-1947. Wewengkon Banten (utamana wewengkon Serang) jadi wewengkon blokade anu bisa salamet tina asupna invasi Walanda, sarta megatkeun hubungan jeung pamaréntah puseur, anu dina waktu Indonésia geus ngawangun nagara féderal Republik Indonésia kalawan ibukotana. di Kota Yogyakarta, sangkan wewengkon Banten, kalawan idin pamarentah pusat, nyitak duit sorangan, nya eta Oeang Republik Indonesia, Wewengkon Banten, anu katelah "ORIDAB".

Dina tanggal 19 Desember 1948, Agresi Kadua anyar ti Prajurit Walanda bisa asup ka Wewengkon Serang salila sataun sarta sanggeus KMD taun 1949, Walanda ninggalkeun wewengkon Banten/Serang deui, anu saterusna Wewengkon Serang jadi salah sahiji Kabupaten. Wewengkon di Propinsi Jawa Barat.

Ayeuna, saprak 4 Oktober 2000, Propinsi Banten kabentuk, Kabupatén Serang geus resmi jadi bagian ti Propinsi Banten. Saterusna saprak ngadegna Bupati atawa Kantor Bupati dina taun 1826 nepi ka ayeuna, geus aya 32 parobahan bupati.

Dumasar kana Peraturan Daerah Tingkat II Kacamatan Serang Nomer 17 Taun 1985 ngeunaan Hari Jadi Kabupaten Serang, dina Bab II Penetapan Pasal 2 Hari Jadi, nyaéta: Hari Jadi Kabupaten Serang Archived 2023-02-28 di Wayback Machine ditetepkeun tanggal 8 Oktober 1526.[1]

Géografi

édit

Sabagéan gedé wewengkon Kabupatén Serang mangrupa dataran handap, kajaba di wates jeung Kabupatén Pandeglang aya rangkaian pagunungan, nu punclutna Gunung Karang (1.778 m).

Topografi

édit

Sacara topografis, Kabupatén Serang mangrupa wewengkon dataran rendah jeung pagunungan anu luhurna antara 0 nepi ka 1.778 m di luhur permukaan laut. Fisiografi Kacamatan Serang ti kaler ka kidul diwangun ku rawa pasang surut, rawa musiman, dataran, pasir jeung pagunungan.

Beulah kalér mangrupa wewengkon nu datar tur loba sumebar ka basisir, iwal di sabudeureun Gunung Sawi, Gunung Ngalayang jeung Gunung Batusipat. Ti beulah kidul nepi ka kulon, Kabupatén Serang téh pagunungan jeung pagunungan, kaasup di sabudeureun Gunung Kancana, Gunung Karang jeung Gunung Gedé.

Wewengkon undulating disebarkeun antara dua bentuk wewengkon. Ampir sakabéh lahan Kabupatén Serang mangrupa wewengkon anu subur lantaran sabagian gedé lahanna katutupan ku Taneuh Sédimén Aluvial jeung Batuan Vulkanik Kuarter.

Potensi ieu ditambah ku ayana loba walungan gedé jeung penting, nya éta Walungan Ciujung, Walungan Cidurian, Walungan Cibanten, Walungan Cipaseuran, Walungan Ci Pasang jeung Walungan Anyar anu ngarojong kasuburan wewengkon tatanén di Kabupatén Serang[5].

Babagian administratif

édit

Kabupatén Serang ngawengku 26 kacamatan, nu dibagi deui kana sababaraha desa jeung kalurahan. Puseur pamaréntahannana aya di Kacamatan Baros, nu ayana 20 km ti basisir Teluk Banten.

Tanggal 17 Agustus 2007 Kabupatén Serang dimekarkeun jadi Kota Serang jeung Kabupatén Serang. Kacamatan nu kawengku ku Kota Serang nyaéta Kacamatan Kota Serang, Kacamatan Cipocok Jaya, Kacamatan Walantaka, Kacamatan Kasemen, Kacamatan Taktakan, jeung Kacamatan Curug

Transportasi

édit

Serang diliwatan ku jalan Nagara lintas Jakarta-Merak, sarta diliwatan ku jalur kareta api lintas Jakarta-Merak. Posisi kabupatén ieu kacida strategisna, sabab aya di jalur utama nu ngahubungkeun lintas Jawa-Sumatera. Palabuan Merak mangrupa titik panyabrangan antara pulo Jawa jeung Sumatra.

Angkutan

édit

Karéta Lokal Merak

Meacock-Rangkasbitung

1.Trans Seragon

2: Banten Lama-Baros

3: Kabupatén Alamanda-Pabuaran

Busway Pioneer[merlukeun rujukan]

1: Tanara-Jungking

2: Gunung Sari-Mancak

3: Pamarayan-Kibin

Angkutan Kota pikeun Wilayah Kabupatén Sérang jeung sababaraha jalur anu ngahubungkeun Kota Sérang ka wewengkon industri sapatu PT Nikomas Gemilang Archived 2023-02-28 di Wayback Machine di wewengkon Kibin.[2] Archived 2023-02-28 di Wayback Machine

Stasion

édit

Kabupatén Serang miboga 4 stasion Karéta Api Lokal Merak anu masih kénéh beroperasi, diantarana:

Stasion Tonjong Anyar

Stasion Cikesal

Stasion Catang

Stasion Jambu Anyar

Salian ti éta, Kabupatén Serang ogé ngabogaan 5 stasion anu eureun beroperasi alatan jalur anu teu aktif, nyaéta:

Stasion Silebu

Stasion Kidul Anyer

Stasion Anyer Lor

Stasion Pasir Manggu

Stasion Jambu Lama

Jalan tol

édit

Jalan Tol Jakarta-Merak

Jalan Tol Tangerang-Merak

Tol Serang-Panimbang[6]

Kacamatan pilot Carenang di Serang

édit

Bupati Serang Ratu Tatu Chasanah leuwih merhatikeun Kacamatan Carenang lantaran mampuh berinovasi dina nguatkeun ékonomi masarakat. Rupa-rupa inovasi dilakonan, ti mimiti hasil budidaya nila, ngolah runtah, nepi ka nyieun bahan sandang tina sistem ecoprint.[3] Archived 2023-02-20 di Wayback Machine

Kumaha abdi inovasi Kacamatan Carenang. Nyaéta, ngabudidayakeun nila kalawan sistem bioflok, nyieun batik ecoprint, ngamangpaatkeun runtah organik ku cara nyieun ékoénzim, ngolah kombucha, jeung ngamangpaatkeun runtah plastik ku nyieun rupa-rupa produk siap dipaké disebut sistem ecobrick.

[4] Archived 2023-02-20 di Wayback Machine

Anjeunna maréntahkeun ka sakumna camat pikeun ngalaksanakeun inovasi jeung kagiatan pemberdayaan ékonomi, anu mampuh ngurangan kamiskinan jeung pangangguran.

Pangeusi

édit

Jumlah pangeusi Kabupatén Serang kaasup Kota Serang 1.786.000 (2003), sabagéan gedé dumuk di béh kaler. Basa nu dipaké nyaéta Basa Sunda nu dipaké di béh kidul, sarta Basa Jawa Dialek Banten, atawa katelah Basa Jawa Sérang nu lolobananana dipaké di wewengkon basisir kaler.

Kaséhatan

édit

Numutkeun kana data ti Kamenterian Kaséhatan Republik Indonésia, aya genep Rumah Sakit Umum (RSU) anu diwangun di ieu kota. Lamun diurutkeun dumasar kapamilikanana, Rumah Sakit Swasta aya hiji (RS Kurnia Serang), nu dibiayaan pamaréntah Kabupatén aya hiji (RSUD dr. Drajat Prawiranegara), jeung nu dikokolakeun ku pausahaan aya opat.[7]

Wisata

édit

Aya sababaraha tempat wisata anu lokasina aya di Kabupatén ieu, diantarana nyaéta:

  • Gunung Pinang, nyaéta wisata alam anu mangrupakeun dataran luhur kurang leuwih 300 méter dpl anu perenahna di Désa Pejatén, Kacamatan Kramatwatu, Kabupatén Serang. Ti handap ka luhur merlukeun jarak trekking kira-kira 2 kilométer. Gunung Pinang oge mangrupakeun bagean tina Cagar Alam Rawa Danau anu taneuhna dilindungi. Kabeh lahan di dieu dikokolakeun ku pausahaan publik Perhutani, Kesatuan Pemangkuan Hutan atawa KPH Banten.[8]
  •  
    pamandangan laut jeung panon poe senja anu dicokot ti basisir pantai Anyer.
    Pantai Anyer, nyaéta hiji basisir anu aya di beulaheun kulon Propinsi Banten anu padeukeut jeung Selat Sunda, kira-kira 133 kilométer ti ibukota Jakarta. Salian pintonan laut jeung keusik bodas, Pantai Anyer ogé nyadiakeun wahana surfing jeung snorkeling.[9]
  • Danau Tasikardi, mangrupakeun lokasi wisata ogé mangrupa situs bersejarah di Kabupatén Serang. Lokasina aya di Kampung Kamasan, Désa Margasana, Kacamatan Kramatwatu, atawa kira-kira 6 kilométer ti Kota Serang ka beulah kulon. Situ Tasirkadi mangrupa waduk cai nu legana 5 héktar, anu baheula dipaké pikeun irigasi ka Karaton Surosowan. Dina sajarahna, ieu situ diwangun dina mangsa Kasultanan Banten dipingpin ku Sultan Maulana Yusuf taun 1570. Dibantuan ku arsiték Walanda Hendrick Lucaz Cardeel, proyék ieu réngsé dina taun 1580. Situ Tasikardi sorangan dicokot tina basa Sunda nu hartina situ jieunan.[10]
  •  
    Poto ti luhur wewengkon Rawa Danau anu dicokot antara taun 1915 nepi ka 1916
    Rawa Dano, nyaéta rawa nu dikurilingan ku lebak héjo. Baheula, danau ieu mangrupakeun bagian tina gunung seuneuan anu geus teu aktif deui. Sababaraha fauna anu bisa kapanggih di sabudeureun éta rawa nyaéta musang, elang, jeung monyét. Rawa Dano mangrupakeun hiji-hijina rawa pagunungan anu masih aya di Pulo Jawa, sarta dijadikeun wewengkon konservasi endemik Cagar Alam Rawa Danau anu legana 2.500 héktar saprak 16 Nopémber 1921. Rawa Dano perenahna di Désa Harvestjolan, Désa Luwuk, Kacamatan Gunung Sari, kira-kira 123 kilométer ti Ibu Kota Jakarta. wewengkon di sabudeureun situ mangrupakeun taneuh perkebunan subur anu ngahasilkeun rupa-rupa bungbuahan contona cau, mangga, kacapi, rambutan, jambu cai, jambu abut, salak, nanas, gedang, suuk, ubi jalar jeung sampeu. wisatawan ogé bisa ngarasakeun durian has Mancak langsung tina tangkalna, atawa tina padagang anu hargana leuwih murah dibandingkeun di pasar.[11]

Bupati Serang: Tujuan Utama MTQ Membentengi Pemuda dengan Alquran[12]

Bupati Sérang Archived 2023-02-28 di Wayback Machine Ratu Tatu Chasanah negeskeun tujuan utama MTQ, nya éta nguatkeun, paham jeung ngamalkeun Al-Qur’an hususna keur nonoman. "Salain pasanggiri, anu leuwih penting mah masarakat Kabupatén Serang bisa maca, paham jeung ngamalkeun eusi Al-Qur'an. Ieu syiar Islam, pasemon Al-Qur'an, lain saukur meunang jeung meunang," ceuk Tatu ka wartawan.


Nurutkeun Tatu, dina MTQ di tingkat Kabupatén Sérang ogé kudu ngahasilkeun qariah anu bisa ngawakilan Kabupatén Sérang di tingkat Propinsi Banten jeung sacara nasional. Tapi kudu jadi udagan utama, kumaha sakumna umat Islam di Kabupatén Serang bisa maca Al Qur’an.


"Teu kedah aya urang Kabupatén Serang anu teu ngaos Al Qur'an di daerah terpencil. Ieu kawajiban urang sadayana, disarengan ku ustadz, ulama, sareng hakim anu linggih di dieu," pokna.


Saupama sakumna pihak nguatkeun impleméntasi eusi Al-Qur’an di tengah masarakat, Tatu miharep, karakter jeung ahlak barudak Kabupatén Sérang bisa nyaring pangaruh globalisasi.


"Ayeuna jaman globalisasi, aya hal positif jeung negatif. Urang terus nguatkeun pamahaman jeung amalan Al Qur'an urang salaku benteng iman. Urang kudu ngurus generasi nu bakal datang nu bakal jadi relay pangeusi pangwangunan," ceuk Ketua DPD Partai Golkar Provinsi Banten.


Ngeunaan targét MTQ di tingkat Propinsi Banten, masih kénéh ngaproyeksikan juara umum. "Teu acan peupeus endogna, masih aya di tempat kadua. Mudah-mudahan tiasa janten juara umum deui. Sumangetna tetep janten juara umum," pokna.


Ketua LPTQ Kacamatan Serang Nanang Supriatna nétélakeun, MTQ Kacamatan Sérang mangrupa seleksi pikeun nyanghareupan MTQ tingkat Propinsi Banten. "Leuwih penting, acara MTQ ngabumikeun Al-Qur'an di sakumna warga Kabupatén Serang. Aya sumanget mikanyaah jeung ngamumulé pangaweruh dina Al-Qur'an," pokna.


Jumlahna aya 10 cabang anu dilombakeun jeung diiluan ku wawakil ti 29 kacamatan. “Mudah-mudahan bisa mawa barokah ka para tuan rumah Kacamatan Kramatwatu. Saparantos ieu, para juara ogé dilatih ku LPTQ, pikeun nyiapkeun tingkat provinsi,” pokna.


Samentara éta Staf Ahli Gubernur Banten, Komari, waktu maca wawacan, Plt Gubernur Banten, Al Muktabar, miharep sangkan aya qari ti Kabupatén Serang anu bisa ngadorong Propinsi Banten jadi jawara nasional.


“Di MTQ tingkat nasional, Banten ngalaman lésot lantaran teu meunang lima besar. Ku kituna kami miharep acara MTQ ieu bisa dijadikeun palatihan dina nyanghareupan MTQ nasional,” pokna.


Pembukaan MTQ meriah. Unggal wawakil kacamatan némbongkeun kabingahan dina acara ta'aruf. Éta kabéh nargétkeun pikeun jadi juara umum MTQ Kabupaten Serang. Ogé ngariung puluhan stan UMKM anu difasilitasi ku Pamaréntah Kabupatén Sérang. Dilaksanakeun ogé pelantikan majelis hakim anu baris meunteun pamilon MTQ.[13]

Rujukan

édit
  1. "SEJARAH SINGKAT KABUPATEN SERANG". Website Resmi Kabupaten Serang. 9 Oktober 2022. Diakses tanggal 27 Pebruari 2023.  Archived 2022-10-09 di Wayback Machine
  2. BPS Kabupaten Serang (2020). Statistik Daerah Kabupaten Serang 2020. BPS Kabupaten Serang. p. 1.  Archived 2022-10-09 di Wayback Machine
  3. "Visualisasi Data Kependudukan - Kementerian Dalam Negeri 2021" (Visual). www.dukcapil.kemendagri.go.id. Diakses tanggal 9 Oktober 2022.  Archived 2022-07-05 di Wayback Machine
  4. "Indeks Pembangunan Manusia 2020-2021". www.bps.go.id. Diakses tanggal 27 Pebruari 2023.  Archived 2021-12-01 di Wayback Machine
  5. (dalam bahasa id) Kabupaten Serang. 2023-02-22. https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kabupaten_Serang&oldid=22997210. 
  6. (dalam bahasa id) Kabupaten Serang. 2023-02-22. https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kabupaten_Serang&oldid=22997210. 
  7. "Jumlah Rumah Sakit di Kabupatén Sérang". Ditjen Yankes Kemkes. Kementerian Kaséhatan Republik Indonésia. Diakses tanggal 28 Pebruari 2023.  Archived 2023-02-27 di Wayback Machine
  8. Jaya, Hendra. "Wisata Alam di Kabupaten Serang Yang sedang Hit, Gunung Pinang dan Paninjauan Mancak Dengan Spot Pegunungan". Perhutani. Diakses tanggal 2023-02-27.  Archived 2023-02-27 di Wayback Machine
  9. "Dinas Pariwisata Provinsi Banten". dispar.bantenprov.go.id. Diakses tanggal 2023-02-27.  Archived 2022-11-27 di Wayback Machine
  10. Rahmawati, Frely. "Mengenal Danau Tasikardi dengan Pulau Keputren, Tempat Bertafakur Ibu Sultan Hingga Rekreasi Keluarga". kabarbanten.pikiran-rakyat.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 2023-02-27.  Archived 2023-02-27 di Wayback Machine
  11. "Menelusuri Lembah Hijau Rawa Dano | Dinas Pariwisata Provinsi Banten". dispar.bantenprov.go.id. Diakses tanggal 2023-02-27.  Archived 2022-11-27 di Wayback Machine
  12. "bupati serang". https://serangkab.go.id/berita/bupati-serang-tujuan-utama-mtq-membentengi-pemuda-dengan-alquran  Archived 2023-02-28 di Wayback Machine
  13. (dalam bahasa id) Kota Cilegon. 2023-02-25. https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kota_Cilegon&oldid=23020829.  Archived 2023-04-07 di Wayback Machine