Haji

Haji nyaéta rukun (tihang ageman) Islam anu kalima sanggeus sahadat, solat, zakat sarta puasa. Ngalakukeun ibadah haji nyaéta wangun ritual taunan anu dilaksanakeun kaum muslim sadunya anu sanggup (matérial, fisik, sarta keilmuan) kalawan nganjang sarta ngalaksanakeun sawatara kagiatan di sawatara tempat di Arab Saudi dina hiji waktu anu dipikawanoh minangka usum haji (bulan Dzulhijjah). Hal ieu béda kalawan ibadah umroh anu bisa dilaksanakeun sawaktu-waktu. Kagiatan inti ibadah haji dimimitian dina tanggal 8 Dzulhijjah sabot umat Islam bermalam di Mina, wukuf (berdiam diri) di Padang Arafah dina tanggal 9 Dzulhijjah, sarta lekasan sanggeus ngabalangkeun jumrah (ngabalangkeun batu simbolisasi setan) dina tanggal 10 Dzulhijjah. Balaréa Indonésia sawajarna ogé nyebutkeun poé raya Idul Adha minangka Poé raya haji alatan babarengan kalawan perayaan ibadah haji ieu.

Harti

Sacara lughawi, haji hartosna ngadon atawa nuju sarta ngadatangan. Nurutkeun etimologi basa Arab, kecap haji miboga harti qashd, nyaéta tujuan, maksud, sarta ngadon. Nurutkeun istilah syara', haji ialah nuju ka Baitullah sarta tempat-tempat nu tangtu pikeun ngalaksanakeun amalan-amalan ibadah nu tangtu ogé. Anu dimaksud kalawan temat-tempat nu tangtu dina definisi diatas, sajaba Ka'bah sarta Mas'a(tempat sa'i), ogé Arafah, Muzdalifah, sarta Mina. Anu dimaksud jeung waktu nu tangtu ialah bulan-bulan haji anu dimimitian ti Syawal nepi ka sapuluh poé kahiji bulan Dzulhijjah. Sedengkeun amal ibadah nu tangtu ialah thawaf, sa'i, wukuf, mazbit di Muzdalifah, melontar jumrah, mabit di Mina, sarta séjén-séjén.

Sajarah

Jalma-jalma Arab dina jaman jahiliah geus mikawanoh ibadah haji ieu anu maranéhanana warisi ti nini moyang tiheula kalawan ngalakonan parobahan disana-sini. Tapi, wangun umum palaksanaanana masih tetep aya, kawas thawaf, sa'i, wukuf, sarta melontar jumrah. Ngan waé palaksanaanana réa anu henteu luyu deui jeung saréat anu sabenerna. Ku kituna, Islam datang sarta ngabenerkeun sagi-sagi anu salah sarta tetep ngajalankeun nanaon anu geus luyu kalawan petunjuk syara' (saréat), sakumaha anu diatur dina al-qur'an sarta sunnah rosul. Kasang tukang ibadah haji ieu ogé didasarkan dina ibadah sarupa anu dilaksanakeun ku nabi-nabi dina ageman Islam, utamana Nabi Ibrahim (nabina ageman Tauhid). Ritual thawaf didasarkan dina ibadah sarupa anu dilaksanakeun ku umat-umat saméméh nabi Ibarahim. Ritual sa'i, nyaéta lumpat antara pasir Shafa sarta Marwah (wewengkon rada luhur di kira-kira Ka'bah anu geus jadi hiji kahijian Masjid Al Haram, Makkah), ogé didasarkan pikeun mengenang ritual pamajikan kadua nabi Ibrahim sabot néangan susu pikeun anakna nabi Ismail. Samentara wukuf di Arafah nyaéta ritual pikeun mengenang tempat paamprokna nabi Adam sarta Siti Hawa di beungeut bumi, nyaéta asal mula ti kalahiran sakumna umat manusa.

Jenis ibadah haji

Ritual haji, rukun Islam anu pamungkas.

Saban jamaah bébas pikeun milih jenis ibadah haji anu hayang dilaksanakeunana. Rasulullah SAW mikeun kabébasan dina hal éta, sakumaha katémbong dina hadis katut.

Aisyah RA ngomong: Kami indit beribadah babarengan Rasulullah SAW dina taunhajjatul wada. di antara kami aya anu berihram, pikeun haji sarta umroh sarta aya ogé anu berihram pikeun haji. Jelema anu berihram pikeun umroh ber-tahallul sabot geus aya di Baitullah. Keur jelema anu berihram pikeun haji lamun manéhna ngumpulkeun haji sarta umroh. Mangka manéhna henteu ngalakonan tahallul nepi ka kalawan réngsé ti nahar.

Katut nyaéta jenis sarta pengertian haji anu dimaksud.

Haji ifrad, hartosna menyendiri. Palaksanaan ibadah haji disebut ifrad lamun sesorang boga maksud menyendirikan, boh menyendirikan haji boh menyendirikan umroh. Dina hal ieu, anu diheulakeun nyaéta ibadah haji. Hartina, sabot maké pakéan ihram di miqat-nya, jelema kasebut boga niat ngalaksanakeun ibadah haji baheula. Lamun ibadah haji geus réngsé, mangka jelema kasebut maké ihram balik pikeun ngalaksanakeun umroh.
Haji tamattu', miboga harti bersenang-senang atawa bersantai-santai kalawan ngalakonan umroh leuwih tiheula di bulan-bulah haji, séjén bertahallul. Saterusna maké pakéan ihram deui pikeun ngalaksanakeun ibadah haji, ditaun anu sarua. Tamattu' bisa ogé hartosna ngalaksanakeun ibadah didalam bulan-bulan sarta didalam taunanu sarua, tanpa leuwih tiheula balik ka nagari asal.
Haji qiran, ngandung harti ngagabungkeun, menyatukan atawa menyekaliguskan. Anu dimaksud disini nyaéta menyatukan atawa menyekaliguskan berihram pikeun ngalaksanakeun ibadah haji sarta umroh. Haji qiran dipigawé kalawan tetep berpakaian ihram saprak miqat makani sarta ngalaksanakeun kabéh rukun sarta wajib haji nepi ka réngsé, sanajan meureun baris ngadahar waktu lila. Nurutkeun Abu Hanifah, ngalaksanakeun haji qiran, hartosna ngalakonan dua thawaf sarta dua sa'i.

Kagiatan ibadah haji

Katut nyaéta kagiatan utama dina ibadah haji dumasar urutan waktu:

Saméméh 8 Dzulhijjah, umat Islam ti sakumna dunya mimiti berbondong pikeun ngalaksanakeun Tawaf Haji di Masjid Al Haram, Makkah.
8 Dzulhijjah, jamaah haji kudu bermalam di Mina. Saméméhnana dina isuk-isuk 8 Dzulhijjah, kabéh umat Islam maké pakéan Ihram (dua lembar lawon tanpa jahitan minangka pakéan haji), saterusna boga niat haji, sarta maca bacaan Talbiyah. Isuk-isuk poé tanggal 8 Dzulhijjah, jamaah nuju Mina. Peuting poéna, kabéh jamaah haji kudu bermalam di Mina.
9 Dzulhijjah, isuk-isuk poéna kabéh jamaah haji indit ka Arafah. Saterusna jamaah ngalaksanakeun ibadah Wukuf, nyaéta berdiam diri sarta berdoa di padang lega ieu nepi ka Magrib datang. Sabot peuting datang, jamaah geura-giru nuju sarta bermalam Muzdalifah.
10 Dzulhijjah, sanggeus isuk-isuk di Muzdalifah, jamaah geura-giru nuju Mina pikeun ngalaksanakeun ibadah Jumrah Aqabah, nyaéta ngabalangkeun batu saloba tujuh kali ka tugu kahiji minangka simbolisasi ngusir setan. Sanggeus mencukur buuk atawa sawaréh buuk, jamaah bisa Tawaf Haji (ngabéréskeun Haji), atawa bermalam di Mina sarta ngalaksanakeun jumrah sambungan (Ula sarta Wustha).
11 Dzulhijjah, ngabalangkeun jumrah sambungan (Ula) di tugu kahiji, tugu kadua, sarta tugu katilu.
12 Dzulhijjah, ngabalangkeun jumrah sambungan (Ula) di tugu kahiji, tugu kadua, sarta tugu katilu.
Saméméh balik ka nagara séwang-séwangan, jamaah ngalaksanakeun Thawaf Wada (thawaf perpisahan).

Lokasi utama dina ibadah haji

Makkah Al Mukaromah

Di dayeuh ieu pisan nangtung puseur ibadah umat Islam sadunya, Ka'bah, anu aya di puseur Masjidil Haram. Dina ritual haji, Makkah jadi tempat pembuka sarta panutup ibadah ieu sabot jamaah diwajibkeun ngalaksanakeun niat sarta thawaf haji.

Arafah

Dayeuh di palebah wétan Makkah ieu ogé dipikawanoh minangka tempat puseurna haji, yiatu tempat wukuf dilaksanakeun. Wewengkon ngawangun padang lega ieu téh tempat ngariungna kira-kira dua juta jamaah haji ti sakumna dunya. Di luar usum haji, wewengkon ieu henteu dipaké.

Mina

Tempat nangtungna tugu jumrah, nyaéta tempat palaksanaan kagiatan melontarkan batu ka tugu jumrah minangka simbolisasi tindakan Nabi Ibrahim sabot ngusir setan. Dimasing-maising tempat éta nangtung tugu anu dipaké pikeun palaksanaan: Jumrah Aqabah, Jumrah Ula, sarta Jumrah Wustha. Di tempat ieu jamaah ogé diwajibkeun pikeun menginap hiji peuting.

Muzdalifah

Tempat di deukeut Mina sarta Arafah, dipikawanoh minangka tempat jamaah haji ngalakonan Mabit (Bermalam) sarta ngumpulkeun bebatuan pikeun ngalaksanakeun ibadah jumrah di Mina.

Madinah

Nyaéta dayeuh suci kadua umat Islam. Di tempat ieu pisan panutan umat Islam, Nabi Muhammad SAW dimakamkan di Masjid Nabawi. Tempat ieu sabenerna henteu asup ka dina ritual ibadah haji, tapi jamaah haji ti sakumna dunya biasana menyempatkan diri nganjang ka dayeuh anu tempatna kurang leuwih 200 km kalér Makkah ieu pikeun berziarah sarta ngalaksanakeun sholat di masjid Nabi.

Catetan kacilakaan ibadah haji

Désémber 1975: 200 jamaah palastra di deukeut dayeuh Makkah sanggeus hiji pipa gas ngajelegur sarta ngaduruk sapuluh tenda.
4 Désémber 1979: 153 jamaah palastra sarta 560 séjénna tatu sanggeus patugas kaamanan Arab Saudi anu dibantuan patugas Perancis mecakan membébaskan Masjidil Haram anu disandera sajumplukan militan salila dua minggu.
31 Juli 1987: 402 jamaah palastra, 275 di antarana ti Iran, sanggeus rébuan jamaah Iran anu ngalakonan demonstrasi meunang lalawanan fisik ti kaamanan Arab Saudi. Alatan ti insiden éta Arab Saudi megatkeun hubungan diplomatik jeung Iran, anu ahirna henteu ngirimkeun jamaahna ka Makkah nepi ka taun1991.
10 Juli 1989: hiji jamaah palastra sarta 16 tatu alatan penembakan didalam Masjidil Haram. Balukarna 16 urang Kuwait anu ngalakonan penyerangan dihukum tembak mati.
15 Juli 1989: lima jamaah asal Pakistan palastra sarta 34 séjénna tatu alatan insiden penembakan ku sajumplukan jelema nyekel pakarang di padumukan maranéhanana di Makkah.
2 Juli 1990: 1.426 jamaah palastra lolobana ti Asia alatan terperangkap didalam torowongan Mina.
24 Méi 1994: 270 jamaah palastra alatan silih dorong sarta injak di Mina.
7 Méi 1995: tilu jamaah palastra alatan kebakaran di Mina.
15 April 1997: 343 jamaah palastra sarta 1.500 séjénna tatu alatan kehabisan nafas alatan terjebak didalam kebakaran tenda di Mina.
9 April 1998: 118 jamaah palastra alatan berdésak–désakkan waktu palaksanaan lontar jumroh.
5 Maret 2001: 35 jamaah palastra sarta puluhan séjénna tatu – tatu alatan berdésak – désakan di Jammarat.
11 Pebruari 2003: 14 jamaah palastra di Jumrotul Mina – genep di antarana wanoja.
1 Pebruari 2004: Saloba 251 jamaah palastra salila palaksanaan lontar jumrah.
23 Januari 2005: 29 jamaah palastra alatan caah panggoréngna dina 20 taunpamungkas di Madinah.
5 Januari 2006: Saloba 76 palastra alatan runtuhnya hiji penginapan al-rayahin di jalan Gaza, kira-kira 200 méter palebah kulon Masjidil Haram.
12 Jan 2006: Saeutikna 345 jamaah palastra di Jammarat salila palaksanaan lontar jumrah. Insiden ieu lumangsung dina jam 15.30 waktu satempat réngsé solat dzuhur, sanggeus jutaan jamaah silih berdésak–désakkan di panto asup palebah kalér lanté dua Jammarat.

Rujukan

Bianchi, Robert R. (2004). Guests of God: Pilgrimage and Politics in the Islamic World. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517107-5.
Hammoudi, Abdellah (2006). A Season in Mecca: Narrative of a Pilgrimage. Hill and Wang. ISBN 978-0-8090-7609-3.
Khan, Qaisra, "Hajj & 'Umra", in Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Prophet of God (2 vols.), edited by C. Fitzpatrick and A. Walker, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2014, Vol. I, pp. 239–245.
Patler, Nicholas (2017). From Mecca to Selma: Malcolm X, Islam, and the Journey tnto the American Civil Rights Movement. The Islamic Monthly. Archived 2022-12-30 di Wayback Machine
Trojanow, Ilija (2007). Mumbai to Mecca: A Pilgrimage to the Holy Sites of Islam. Haus Publishing. ISBN 978-1-904950-29-5.