Koroncong
Koroncong mangrupa instrumén musik sajenis ukulele sarta minangka ngaran ti jenis musik has Indonésia anu ngagunakeun instrumén musik keroncong, flute, sarta saurang panyanyi awéwé.[1]
Sajarah
éditKoroncong asalna ti sajenis musik Portugis anu dipikawanoh minangka fado anu diwanohkeun ku para pelaut sarta budak kapal niaga bangsa éta saprak abad ka-16 ka Nusantara.[1] Ti daratan India (Goa) abusna musik ieu mimiti di Malaka sarta saterusna dicoo ku para budak ti Maluku.[1] Lemahna pangaruh Portugis dina abad ka-17 di Nusantara henteu serta-merta hartosna leungit ogé musik ieu.[1] Wangunna musik ieu mimiti disebut moresco (hiji tarian asal Spanyol, kawas polka rada laut ritmena), di mana salah sahiji lagu ku Kusbini disusun deui kiwari dipikawanoh kalayan ngaran Kr. Muritsku, anu dipirig ku pakakas musik dawai. Musik keroncong anu asalna ti Tugu disebut keroncong Tugu.[1] Dina perkembanganna, asup sajumlah unsur tradisional Nusantara, kawas pamakéan suling sarta sawatara komponén gamelan.[1] Dina kira-kira abad ka-19 wangun musik campuran ieu geus populér di sagala tempat di Nusantara, komo nepi ka ka Semenanjung Malaya.[1] Mangsa kaemasan ieu nerus nepi ka kira-kira taun 1960-an, sarta saterusna redup alatan asupna musik populér (musik rock anu ngembang saprak 1950, sarta jaya musik Beatle sarta séjénisna saprak taun 1961 nepi ka ayeuna).[1] Sanajan kitu, musik keroncong masih tetep dicoo sarta dinikmati ku sagala rupa lapisan masarakat di Indonésia sarta Malaysia nepi ka ayeuna.[1] Dina bentukna anu pangmimitina, moresco dipirig ku musik dawai, kawas biola, ukulele, sarta selo.[1] Perkusi ogé sakapeung dipaké. Set orkés sarupaning ieu masih dipaké ku keroncong Tugu, wangun keroncong anu masih dicoo ku komunitas turunan budak Portugis ti Ambon anu cicing di Kampung Tugu, Jakarta Kalér, anu saterusna ngembang ka arah kidul di Kemayoran sarta Gambir ku urang Betawi gabung jeung musik Tanjidor (taun 1880-1920).[1] taun 1920-1960 puseur perkembanganna pindah ka Solo, sarta ngaadaptasi jeung wirahma anu leuwih laun luyu jeung sipat urang Jawa.[1]
Musik keroncong leuwih condong dina progrési akord sarta jenis pakakas anu dipaké.[1] Saprak pertengahan abad ke-20 geus dipikawanoh sahenteuna tilu macem keroncong, anu bisa dipikawanoh ti pola progresi akordna.[1] Pikeun pamusik anu geus nyurtian alurna, lagu-lagu keroncong sabenerna teu hésé pisan, sabab ngan ukur nyesuaikeun pola anu lumaku.[1] Pengembangan dipigawé kalayan ngajaga konsistensi pola kasebut. Sajaba ti éta, aya ogé wangun-wangun campuran sarta adaptasi.[1]
Sanggeus ngalaman evolusi anu panjang saprak datangna urang Portugis di Indonésia (1522) sarta pamukiman para budak di wewengkon Kampung Tugu taun 1661, sarta ieu mangrupa mangsa évolusi mimiti musik keroncong anu panjang (1661-1880), ampir dua abad lilana, tapi tacan nempokeun idéntitas keroncong anu sabenerna jeung sora crong-crong-crong, ku kituna kaci disebutkeun musik keroncong tacan lahir taun 1661-1880.[1]
Sarta pamustunganana musik keroncong ngalaman mangsa évolusi pondok pamungkas saprak taun 1880 nepi ka kiwari, aya tilu tahap perkembangan pamungkas anu geus lumangsung sarta hiji perkiraan perkembangan anyar (keroncong millenium).[1] Tonggak mimitina nyaéta dina taun 1879, di waktu manggih ukulele di Hawai anu geura-giru jadi pakakas musik utama dina keroncong (sora ukulele: crong-crong-crong), sedengkeun mimiti keroncong millenium geus aya tanda-tandana, tapi tacan ngembang (Bondan Prakoso).[1]
Opat tahap mangsa perkembanganana nyaéta:
- Mangsa keroncong témpo doeloe (1880-1920),[1]
- Mangsa keroncong langgeng (1920-1960),[1]
- Mangsa keroncong modern (1960-2000), sarta[1]
- Mangsa keroncong millenium (2000-kiwari)[1]
Ukulele kapanggih dina taun 1879 di Hawaii, ku kituna kira-kira dina taun saterusna Keroncong kakara ngajanggélék dina taun 1880, di wewengkon Tugu saterusna menyebar ka kidul wewengkon Kemayoran sarta Gambir (tempo aya lagu Kemayoran sarta Pasar Gambir, kira-kira taun 1913).[1] Komedie Stamboel 1891-1903 lahir di Dayeuh Palabuhan Surabaya taun 1891, mangrupa Pentas Gaya Instanbul, anu ngayakeun pintonan kuriling di Hindia Walanda, Singapura, sarta Malaya liwat jalur karéta seuneu atawa kapal seuneu.[1] Umumna pintonan ngawengku Carita 1001 samalam (Arab) sarta Carita Éropa (Opera atawa Rahayat), kaasup Hikayat India sarta Persia.[1] Minangka selingan, antar adegan atawa bubuka, dipinyonkeun ogé musik mars, polka, gambus, sarta keroncong.[1] Husus musik keroncong dipikawanoh dina waktu éta Stambul I, Stambul II, sarta Stambul III.[1]
Dina waktu éta lagu Stambul miboga irama gancang (kira-kira méter 120 pikeun hiji ketuk saparapat nada), di mana Warga Kampung Tugu atawa Kusbini nyebutkeun minangka Keroncong Portugis, sedengkeun Gesang nyebutkeun minangka Keroncong Gancang, sarta ngagabung jeung Tanjidor anu pituin ti Betawi.[1] Dina mangsa ieu dipikawanoh para musisi Indo, sarta pamaén biola légéndaris nyaéta M. Sagi.[1]
Tokoh-tokoh Keroncong
éditSalah sahiji inohong Indonésia anu mibanda kontribusi cukup badag dina ngabesarkeun musik keroncong nyaéta bapa Gesang.[2] Lalaki asal dayeuh Surakarta (Solo) ieu komo meunangkeun santunan saban taun pamaréntah Jepang alatan junun ngawanohkeun musik keroncong di ditu.[2] Salah sahiji kawihna anu pangkacelukna nyaéta Bengawan Solo.[2] Lantaran pangabdianana éta pisan, ku Gesang katelahna "Buaya keroncong" ku insan keroncong Indonésia, sebutan pikeun pakar musik keroncong.[2]