Stasion Tanjung Priuk
Stasion Tanjung Priuk atawa bisa disebut ogé Stasion Tanjung Priok (TPK) (Aksara Sunda Baku: ᮞ᮪ᮒᮞᮤᮇᮔ᮪ ᮒᮔ᮪ᮏᮥᮀ ᮕᮢᮤᮅᮊ᮪) nyaéta stasion karéta api kelas II anu pererahna di peuntaseun Palabuhan Tanjung Priuk, Jakarta Utara. Stasion anu perenahna dina kaluhuran +4 m ieu kaasup tina Daérah Operasi I Jakarta. Ngabogaan gaya wangunan art deco, stasion ieu mangrupa hiji wangunan heubeul anu dijadikeun Cagar Budaya DKI Jakarta.
Stasion Tanjung Priuk
 | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||
 Stasion Tanjung Priuk sareng Papan Ngaran Anyar versi 2017 | ||||||||||||||||||||||||||
| Lokasi | Jalan Taman Stasiun Tanjung Priuk , , Jakarta Utara, DKI Jakarta, 14130 Indonésia | |||||||||||||||||||||||||
| Koordinat | Citakan:Country abbreviation 6°06′40″S 106°52′51″E / 6.1112083°S 106.8808472°EKoordinat: Citakan:Country abbreviation 6°06′40″S 106°52′51″E / 6.1112083°S 106.8808472°E | |||||||||||||||||||||||||
| Luhur | +4 m | |||||||||||||||||||||||||
| Operator | ||||||||||||||||||||||||||
| Letak ti pangkal | km 8+115 lintas Jakarta–Ancol–Tanjung Priuk[1] | |||||||||||||||||||||||||
| Jumlah péron | Empat péron teluk anu terdiri hiji peron sisi jeung tilu peron pulo | |||||||||||||||||||||||||
| Jumlah jalur | 8:
| |||||||||||||||||||||||||
| Konstruksi | ||||||||||||||||||||||||||
| Arsiték | Ir. C.W. Koch | |||||||||||||||||||||||||
| Gaya arsitéktur | Art deco | |||||||||||||||||||||||||
| Informasi lain | ||||||||||||||||||||||||||
| Klasifikasi | II[2] | |||||||||||||||||||||||||
| Sejarah | ||||||||||||||||||||||||||
| Dibuka | 6 April 1925 | |||||||||||||||||||||||||
| Ngaran saméméhna | Tandjongpriok | |||||||||||||||||||||||||
| Tanggal penting | ||||||||||||||||||||||||||
| Dibuka deui | 28 April 2009 | |||||||||||||||||||||||||
| Operasi layanan | ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
| Layanan | ||||||||||||||||||||||||||
| Cilamaya Éksprés/Lokal PWK (ti Purwakarta), Walahar Éksprés/Lokal PWK (arah Purwakarta), Jatiluhur/Lokal CKP, KRL Commuter Line, jeung angkutan peti kemas | ||||||||||||||||||||||||||
| Fasilitas jeung téknis | ||||||||||||||||||||||||||
| Tipeu pasinyalan | Éléktrik tipe Sinyal Interlocking Len-02 | |||||||||||||||||||||||||
| Pamesenan tikét | Ngalayanan panjualan langsung di loket jeung kartu single trip/multi trip Commuter Line. | |||||||||||||||||||||||||
| Lokasi dina peta | ||||||||||||||||||||||||||
Stasion ieu boga dalapan jalur karéta api kalawan jalur 2 anu jadi sepur lempeng ka arah Jakarta Kota, jalur 3 salaku sepur lempeng ti Jakarta Kota, jalur 6 anu jadi sepur lempeng ka arah Rajawali-Stasion Pasar Senén-Jatinegara. sarta jalur 7 sepur lempeng ti arah Jakarta Jatinegara-Pasar Senén-Rajawali. Di kalér-kuloneun stasion ieu aya pacabangan anu nyambung ka palabuhan.
Sajarah
éditAyana Stasion Tanjung Priuk teu bisa dipisahkeun tina Palabuhan Tanjung Priok anu mangrupa palabuan badag di jaman Hindia Walanda, malahan gerbang ka kota Batavia jeung Hindia Walanda. Stasion ieu dasarna dibagi jadi dua périodeu.
Périodeu Kahiji
édit
Dina périodeu ieu, stasion ieu ayana di luhureun darmaga Palabuhan Tanjung Priok. Stasion ieu réngsé ku Burgerlijke Openbare Werken di 1883 jeung teu kungsi dugi ka 2 Nopémber 1885 yén pembukaan sacara resmi dibuka kalayan dibuka tina Palabuhan Tanjung Priok.[3][4]
Stasion jeung jalur karéta api Sunda Kalapa-Tanjung Priuk tuluy dikokolakeun ku jawatan karéta api négara, Staatsspoorwegen (SS). Dugi ka 1900, teu kurang ti 40 lalampahan karéta di Tanjung Priuk - Batavia ruteu SS/NIS pp jeung Tanjung Priuk-Kemayoran pp.
Périodeu Kadua
éditTi saprak satengah abad ka-19 nepi ka abad ka-20, kagiatan di Palabuhan Tanjung Priok ningkat, hasilna ékspansi palabuhan anu nyababkeun pamindahan stasion Tanjung Priuk. Pikeun ngagentina, dina taun 1914 di gigireun gudang Sungai Lagoa dijieun stasion anyar anu leuwih gedé. Dina ngembangkeun ieu, SS méré pancén ka Ir. CW Koch salaku arsiték utama.[3] Stasion anyar ieu, dibuka pikeun masarakat di tanggal 6 April 1925, bareng jeung peluncuran rél listrik kahiji ruteu Priok-Meester Cornelis (Jatinegara).
Stasion ieu diwangun nalika Gubernur Jéndral AFW Idenburg (1909-1916). Pikeun ngabéréskeun stasion ieu, butuh kira-kira 1,700 pagawé jeung 130 di antarana aya pagawé Éropa.
Sakabéhna
édit
Bandar palabuhan, anu diwangun dina taun 1877 nalika Gubernur Jéndral Johan Wilhelm van Lansberge anu boga kalungguhan di Hindia Walanda di taun 1875-1881, manéhna kungsi nempo yén ieu palabuhan mangrupa salah sahiji palabuhan pangsibukna di Asia sabada dibukana Terusan Suez.
Stasion ieu ngahubungkeun antara Palabuhan Tanjung Priok jeung Batavia anu di kidul. Alesanna pikeun pangwangunan ieu nyaéta di jaman baheula daérah Tanjung Priok mangrupa leuweung jeung ranca anu kawilang bahaya, ku kituna dibutuhkeun transportasi anu aman harita (karéta api). Dina ahir abad ka-19, palabuhan Jakarta anu asalna di daérah deukeut Pasar Ikan henteu mahi, jeung Walanda ngawangun fasilitas palabuhan anyar di Tanjung Priok.
Saenggeus bérésna pangwangunan stasion, aya protés ngeunaan "pemborosan" dina pangwangunan stasiun ieu. Kalayan 8 péron, stasion ieu kawilang gedé, jeung ampir jadi Stason Jakarta Kota anu dina waktu éta disebut Batavia Centrum. Tuluy, palabuhan karéta anu ngahubungkeun kota-kota saperti Bandung jeung kapal-kapal milik Stoomvaart Maatschappij Nederland jeung Koninklijke Rotterdamsche Lloyd langsung ka darmaga jeung henteu maké stasion ieu. Stasion ieu khususna ngan dipaké pikeun karéta api listrik anu mimiti dipaké di sabudeureun Batavia di taun 1925.[5]
Dina jaman Walanda, kamar panginepan samentara ogé sadia pikeun panumpang anu rék ngadagoan datangna kapal pikeun nuluykeun lalampahan. Kamarna ayana di kéncaeun gedong anu disadiakeun pikeun panumpang.[3]
Stasion ieu, ngan ukur 16 taun kajayaanna. Dibukana Bandara Kemayoran, anu nyadiakeun panerbangan umum ti taun 1940, jadi saingan pikeun stasion, sabab loba panumpang anu pindah ka angkutan udara, ti Jawa ka Batavia.[3] Salian ti éta, jauhna stasiun anu anyar ka Palabuhan Laut Tanjung Priok, jadi salah sahiji paktor, sanajan harita, panumpang disadiakeun beus feeder anu aya dina palabuhan - Stasion Tanjung Priuk pp.
Salian éta kaayaan Perang Dunya II anu aya dampakna ka Hindia-Walanda, antukna ieu stasion diantepkeun. Nyatana, nalika dijajah pamaréntahan militér Jepang, stasion ieu diaku prioritas pikeun perang jeung ngaluarkeun Romusha kaluar ti Jawa.[3]
Kaayaan Ayeuna
édit
dina deukeut ka awal abad ka-21, kaayaan sempet teu dirawat. Sanaos kitu, stasion paninggalan pamaréntahHinda-Walanda sigana henteu paduli ngeunaan parobihan anu aya di sabudeureunna. Saolah-olah anjeunna teu paduli panas di sisi pantai Tanjung Priok, parah hirup palabuhan, jeung aliran kendaraan ageung saperti truk kontainer jeung beus anu kacelakaan di payuneun anjeunna.
Tapi éta tetep teu jelas kumaha artistik kombinasi gaya néo-klasik jeung gaya kontemporer. Teu anéh upami gedong ieu kantos suksés, minangka salah sahiji stasiun kareueus warga Batavia dina ahir abad ka-18.
Beuki asup kana wangunan stasion, kaayaan gedong anu matak waspada beuki diungkabkeun. Hateup gedong anu nyaksian pangembangan Kota Jakarta parantos dileupaskeun di ditu di dieu. Kaca jeung kerangka atap gedong parantos yuswa. Parangkat platform kasebut sawaréh teu diropéa, bahkan di sisi kulon parantos ngeusi jalma anu tunawisma.
Punduran fisik stasion ieu dimimitian nalika stasion lirénna janten stasiun panumpang dina awal Januari 2000. Fungsi castration anu ngadamel panghasilan dana tina tikét platform eureun. Ieu anu nyebabkeun PT Kereta Api (Persero) nyéwa rohangan di hareupeun gedong stasion. Janten hareupeun stasion ieu dipenuhan ku pandangan kantor jasa saperti penjualan tiket Kapal Laut, pangiriman barang ka jasa bursa asing sateuacan tungtungna PT Kereta Api Indonesia mutuskeun pikeun muka deui stasion salaku stasion panumpang dina taun 2009.
Olahan dilakukeun dina bulan Nopémber-Désémber 2008 kalayan ngarobih wangunan gedong. Salajengna, proyék ieu diteruskeun ku rehabilitasi fasilitas rel jeung konstruksi parangkat sinyal listrik dina awal taun 2009. Tanggal 28 April 2009, stasion ieu tiasa di-fungsi deui jeung diresmikeun ku Présidén Susilo Bambang Yudhoyono jeung paresmian Terminal 3 Bandara Soekarno-Hatta.[6][7][8]
Wangunan sareng Tata Letak
édit
Sanaos lain stasion sentral, stasion ieu cukup modérn dina waktosna, sabab nganggo seueur baja jeung bahan baja anu disusun melengkung sakitar genep garis alur. Pamakéan struktur baja, utamina baja, dina mimiti abad ka-20 ngadamel stasiun ieu teu kantun tren kalayan stasion gedé di Éropa dina waktos éta.[3]
Jandéla di stasion ieu diwangun tina garis anu diwangun ku motong profil horizontal hateup jeung liang dina cornice dina bentuk hateup balégér, garis nangtung tina kolom, jeung lengungna dina témbong nyarupaan jandéla sanésna tina jandéla anu sabenerna ditutupan ku awi.[3]
Kaca patri jeung ornamén profil keramik, nghias témbok stasion. Kalayan hiasan éta, stasion katingali megah jeung dikuatkeun ku kolom ageung jeung kuat dina veranda utama anu dirojong ku tangga sapanjang gedong éta.[3]
Dina budaya populér
éditStasion Tanjung Priuk sering dipaké salaku lokasi pikeun syuting vidéo musik, film jeung iklan.[9] Conto lagu-lagu anu vidéo musikna parantos nganggo di stasion ieu di antawisna, "Menunggumu" Chrisye featuring Peterpan, "Ku Tetap Menanti" ciptaan Eka Gustiwana anu ditembangkun ku Nikita Willy, jeung "Dengan Nafasmu" karya Ungu.[10]
Larangan fotografi
éditku sabab aya seueur Komérsialisasi (baca: moto iklan, acara tivi, vidéo musik, jeung iklan) di Stasion Tanjung Priuk, stasion ieu parantos janten tempat anu ketat pikeun pamula jeung juru fotografer sabab tempat ieu "dilarang" janten daérah motret, sanaos sami leres-leres henteu aya tandaan anu dicaram pikeun moto di stasion. Alesan pikeun status warisan budaya nyaéta "henteu kantos dilaksanakeun" di situs sanés anu dikokolakeun ku pamaréntah lokal atanapi BPCB.[11] Jangankeun kaméra SLR (kaasup ogé DSLR jeung mirrorless), kaméra digital saku sanaos dina hal-hal anu tangtu janten paringetkeun ku tanaga kaamanan. ku sabab asupkeun kakuatan aturan anyar pikeun moto di stasion, ngan ukur kaméra ponsel, kaméra saku, SLR, jeung kaméra aksi (GoPro) anu diperbolehkeun digunakeun pikeun motret stasion.[12]
Layanan Karéta Api
éditSangeus dibuka tina stasion ieu, stasion dina waktos éta ngalayanan jarak jauh jeung karéta ékonomi Purwakarta. Sateuacanna, KRL Ekonomi AC/Commuter Line, jalur Tanjung Priuk-Bekasi, mibanda kasempetan pikeun ngamimitian jeung ngeureunkeun perjalanan di stasion ieu, salaku feeder KRL. Ti tanggal 1 Nopémber 2014 sadaya karéta anu mangkat ti stasion ieu dipindahkeun ka Stasion Pasar Senén. Alesanna nyaéta Stasion Tanjung Priuk direncanakeun kalayan stasion barang.[13] Ti tanggal 9 Februari 2017, lalampahan KA Lokal Purwakarta jeung KA Lokal Cikampék ti anu sateuacanna di Stasion Jakarta Kota dialihkeun deui ka Stasion Tanjung Priuk.[14]
Salain ngalayanan KRL jeung KA Barang, Stasion Tanjung Priuk ogé dijadikeun tempat parkir pikeun Karéta api Kertajaya jeung Karéta api Tawang Jaya anu kaduana mangrupa KA penumpang rangkéan panjang anu terdiri ti genep belas karéta panumpang.
Panumpang
éditLokal ékonomi AC
édit- Cilamaya Éksprés/Lokal PWK, ti Purwakarta
- Walahar Éksprés/Lokal PWK, tujuan Purwakarta
- Jatiluhur/Lokal CKP, ti jeung tujuan Cikampék
Pink Line, ti jeung tujuan Jakarta Kota via Kampung Bandan
Barang
éditAngkutan peti kemas/kontainer, ti jeung tujuan Surabaya atawa Bandung
Jadwal Karéta Api
éditBerikut ieu nyaéta jadwal karéta api panumpang anu eureun di Stasion Tanjung Priuk per 1 Désémbér 2019 (sesuai Gapeka 2019).
Yén diinget, jadwal ieu pikeun ngabahas lalampahan karéta api non-KRL.
| No. KA | KA | Tujuan | Kelas | Nepi | Indit |
|---|---|---|---|---|---|
| 467 | Jatiluhur/Lokal CKP | Jakarta Tanjung Priuk (TPK) | Lokal Ékonomi AC | 07.18 | - |
| 469 | 07.52 | - | |||
| 465 | Cilamaya Éksprés/Lokal PWK | 08.39 | - | ||
| 468 | Walahar Ekspres/Lokal PWK | Purwakarta (PWK) | - | 10.00 | |
| 470 | - | 11.05 | |||
| 466 | - | 16.20 | |||
| 471 | Cilamaya Éksprés/Lokal PWK | Jakarta Tanjung Priuk (TPK) | 16.23 | - | |
| 472 | Jatiluhur/Lokal CKP | Cikampék (CKP) | - | 17.05 | |
| 473 | Cilamaya Éksprés/Lokal PWK | Jakarta Tanjung Priuk (TPK) | 17.28 | - | |
| 474 | Jatiluhur/Lokal CKP | Cikampék (CKP) | - | 19.20 |
Antarmoda pangrojong
édit| Jinis angkutan umum | Trayék | Tujuan |
|---|---|---|
| MetroMini[15] | 23 | Tanjung Priok–Cilincing |
| 24 | Tanjung Priok–Senen | |
| 41 | Tanjung Priok–Pulo Gadung | |
| Mikrolet[16] | JU02 | Tanjung Priok–Pasar Embrio |
| JU03 | Tanjung Priok–Rawa Badak Utara | |
| JU03 | Tanjung Priok–Sunter Agung | |
| M14 | Tanjung Priok–Cilincing (via Jampéa) | |
| M15 | Tanjung Priok–Stasion Jakarta Kota (via Kampung Bandan Raya) | |
| M15A | Tanjung Priok–Stasion Jakarta Kota (via Gunung Sahari-Mangga Dua Raya) | |
| M30A | Tanjung Priok–Terminal Pulo Gadung | |
| M49 | Tanjung Priok–Sunter Agung | |
| Koperasi Wahana Kalpika (KWK)[16] | U01 | Tanjung Priok–Terminal Pulo Gebang (via Cakung-Cilincing) |
| U01A | Tanjung Priok–Terminal Pulo Gebang (via Tipar Cakung) | |
| U05 | Tanjung Priok–Cilincing (via Lagoa) | |
| U06 | Tanjung Priok–Rawa Badak Selatan | |
| U08 | Tanjung Priok–Semper Barat | |
| U09 | Tanjung Priok–Lagoa | |
| Transjabodetabek | AC25 (Mayasari Bakti) | Tanjung Priok-Bekasi |
| AC42 (Mayasari Bakti) | Tanjung Priok-Cileungsi | |
| x1 (Kramat Djati) | Tanjung Priok-Bogor | |
| x2 (Kosub Bersama) | Tanjung Priok-Cibinong | |
| Mayasari Bakti | P14 | Stasion Tanah Abang–Tanjung Priok |
| Transjakarta | [[Koridor 10 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]] | Tanjung Priok–PGC 2 |
| [[Koridor 10 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]] (10D) | Tanjung Priok–Kampung Rambutan | |
| [[Koridor 10 Transjakarta|Citakan:Transjakarta symbol]] (10H) | Tanjung Priok–Blok M | |
| 10A (MetroTrans) | Tanjung Priok–Rusun Marunda | |
| 10C (MetroTrans) | Tanjung Priok–Pelabuhan Tanjung Priok | |
| 10K (MetroTrans) | Tanjung Priok–Senen | |
| JAK 1 (Jak Lingko) | Tanjung Priok–Kebon Bawang | |
| JAK 15 (Jak Lingko) | Tanjung Priok–Segaramakmur | |
| JAK 29 (Jak Lingko) | Tanjung Priok–Rusun Sukapura | |
| JAK 77 (Jak Lingko) | Tanjung Priok–Sunter Agung | |
| DAMRI | Tanjung Priok–Bandara Soekarno-Hatta[17] |
Galéri
édit-
Sudut kénca hareupeun stasion -
Tampak hareup perspéktip Stasion Tanjung Priuk
Rujukan
édit- ↑ Subdit Jalan Rel dan Jembatan (2004). Buku Jarak Antarstasiun dan Perhentian. Bandung: PT Kereta Api (Persero).
- ↑ Buku Informasi Direktorat Jenderal Perkeretaapian 2014 (PDF). Jakarta: Direktorat Jenderal Perkeretaapian, Kementerian Perhubungan Indonesia.
- ↑ a b c d e f g h Murti Hariyadi, Ibnu; Basir, Ekawati; Pratiwi, Mungki Indriati; Ubaidi, Ella; Sukmono, Edi (2016). Arsitektur Bangunan Stasiun Kereta Api di Indonesia. Jakarta: PT. Kereta Api Indonesia (Persero). pp. 15–24. ISBN 978-602-18839-3-8.
- ↑ Perquin, B.L.M.C. (1921). Nederlandsch Indische staatsspooren tramwegen. Bureau Industria.
- ↑ "Majalah KA", Majalah KA, Agustus 2014
- ↑ "Cita-cita, Bikin Statiun Pintar KA". www.jpnn.com (dalam Indonesian). 2009-04-28. Diakses tanggal 2019-10-07.
- ↑ "Presiden: Tata Lahan Sepanjang Rel KA". Gatra. 2009-04-28. http://arsip.gatra.com/2009-04-28/artikel.php?id=125516. Diakses pada 2019-10-07 Archived 2020-04-29 di Wayback Machine
- ↑ Mediatama, Grahanusa (2009-04-28). "Presiden Resmikan Terminal Tiga Soekarno Hatta dan Rehabilitasi Stasiun Tanjung Priuk". kontan.co.id (dalam Indonesian). Diakses tanggal 2019-10-07.
- ↑ Media, Kompas Cyber (2013-07-28). "Menanti "Stasiun Eropa" Bantu Atasi Macetnya Tanjung Priok". KOMPAS.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 2018-12-26.
- ↑ Agu 2008, Liputan608; Wib, 12:00. "Ungu Syuting Video Klip Album Religi Ketiga". liputan6.com. Diakses tanggal 2018-12-26.
- ↑ Api, Gerakan Muda Penggemar Kereta (2016-09-28). "[Opini] 71 Tahun KAI, Mau Dibawa Ke Mana?". Railway Enthusiast Digest (dalam id-ID). Diakses tanggal 2019-02-05.
- ↑ Adhari, F. (2017-03-31). "Jangan Takut Diciduk, Kini Stasiun Aman Untuk Kegiatan Fotografi!". KAORI Nusantara (dalam en-US). Diakses tanggal 2019-02-05.
- ↑ Rachman, Taufik (13 November 2014), "Stasiun Tanjung Priok Fokus Kereta Barang", Republika
- ↑ BeritaSatu.com. "KAI Daop 1 Jakarta Ubah Dua Relasi KA Lokal". beritasatu.com (dalam Indonesian). Diakses tanggal 2019-10-07.
- ↑ "Rute Metro Mini dan Kopaja di Jakarta". e-transportasi. http://www.etransportasi.com/2017/02/rute-metro-mini-dan-kopaja-di-jakarta.html. Diakses pada 2018-06-27
- ↑ a b "Mikrolet – TransportUmum – Jakarta". www.transportumum.com (dalam en-US). Diakses tanggal 2018-06-27.
- ↑ "Jadwal Bus Damri Dari Dan Ke Bandara Soekarno Hatta Jakarta" (dalam bahasa en-US). BusBandara.com. 2014-12-13. http://www.busbandara.com/jadwal-bus-damri-dari-dan-ke-bandara-soekarno-hatta-jakarta/. Diakses pada 2018-06-27
Tumbu Kaluar
édit(id) Situs resmi KCI dan jadwal KRL tahun 2018 Archived 2021-04-13 di Wayback Machine
| Jalur karéta api Jakarta Kota-Tanjung Priuk | |
|---|---|
| Stasion saméméhna: Stasion Ancol |
Stasion saenggeusna: - |
| Jalur karéta api Tanjung Priuk–JICT | |
|---|---|
| Stasion saméméhna: - |
Stasion saenggeusna: Stasion Pasoso |