Kota Bandung

Kota Bandung
Kota Bandung; ᮊᮧᮒ ᮘᮔ᮪ᮓᮥᮀ
	Kota
Liané transkripsi
• Basa Indonésia	Kota Bandung
• Basa Sunda	ᮊᮥᮒ ᮘᮔ᮪ᮓᮥᮀ
• Basa Cina	萬隆市
• Basa Walanda	Stad Bandoeng
	Ti luhur Ka handap: Gedung Saté, Masjid Agung Bandung, Bandung peuting, Jembatan Pasupati, Gedung Merdéka
; Bandéra	; Ségel
	Ngaran jujuluk: basa Indonésia: Kota Kembang ; Basa Walanda: Parijs van Java
	Motto: Basa Sunda: ᮌᮨᮙᮂ ᮛᮤᮕᮂ ᮝᮤᮘᮝ ᮙᮥᮊ᮪ᮒᮤ ; basa Indonésia: Bersih Makmur Taat Bersahabat ; Basa Inggris: Clean, Prosperous, Devout, Friendly
	Lokasi di Jawa Kulon
Nagara	Indonésia
Région	Jawa
Propinsi	Jawa Kulon
Sajarah karésidénan	Parahiangan Karésidénan
Netep	1488
Konsolidasi	25 Septémber 1810; (salaku Gemeente Bandoeng)
Pamaréntahan
• Badan	Pamaréntah Daérah Kota Bandung
• Walikota	Oded Muhammad Danial
• Wakil Walikota	Yana Mulyana
Lega
• Total	167,67 km2 (6,474 sq mi)
• Métro	1.876,8 km2 (7,246 sq mi)
Luhurna	768 m (2.520 ft)
Pangeusi (2014)
• Total	2,575,478 (Ke 3)
• Metro	8,495,928 (Ke 2)
Démonim	Bandungite (Basa Inggris); Warga Bandung (Basa Indonésia); Urang Bandung (Basa Sunda);
Démografi
• Grup étnis	Urang Sunda; Urang Jawa; Urang Cina;
• Ageman	Islam 91.70%; ; Kristen Protéstan 5.36%; ; Katolik 1.95%; ; Buddha 0.49%; ; Hindu 0.09%; ; Konghucu 0.03% ; ; Sunda Wiwitan 0.02%;
Zona wanci	UTC+7 (Indonésia Bagéan Kulon)
Kode pos	401xx, 402xx, 406xx
Kode aréa	022
Régistrasi tutumpakan	D
IPM	0.801 (Citakan:Fontcolor)
Kacamatan panggedéna ku aréa	Kacamatan Gedébagé – 9.58 square kilometres (3.70 sq mi)
Kacamatan panggedéna dumasar populasi	Kacamatan Babakan Ciparay (147,388 – 2015 ngirakeun)
Ramatloka	portal.bandung.go.id

“Bandung” dialihkeun ka dieu. Pikeun kabupatén nu ngaranna sarua, tempo Kabupatén Bandung.

Kota Bandung (Éjahan Basa Indonésia heubeul: Bandoeng) mangrupa ibukota propinsi Jawa Kulon, Indonésia. Aya di dataran luhur plateau 768 méter (mean sea level) di luhureun laut, di daérah kalér luhurna nyaéta ±1050 msl, di belah kidul luhurna nyaéta ±675 msl, ti kordinat 107° BW (Bujur Wétan) jeung 6° 55’ LK (Lintang Kidul), lega kota Bandung ± 16.767 héktar, dikurilingan ku pagunungan, mangrupa cekungan (Bandung Basin) sésa situ Bandung anu kawangun alatan bituna Gunung Sunda, jumlah pangeusina kurang leuwih 2.1 juta jiwa. Kabupatén Bandung mangrupa daérah "sub-urban" disagédéngeun Kota Bandung.

SajarahÉdit

Taun 1488, wewengkon nu kiwari disebut Bandung téh mangrupa wewengkon kakawasaan karajaan Sunda-Pajajaran. Dina mangsa dijajah Walanda, pamaréntah kolonial Hindia-Walanda nyieun jalan pikeun nyambungkeun Batavia (kiwari Jakarta), Bogor, Cianjur, Bandung, Sumedang, jeung Cirebon. Hal ieu penting pikeun mekarna Kota Bandung. Malah pamaréntah jajahan geus ngarencanakeun yén wewengkon Bandung téh rék dijadikeun puseur pamaréntahan Hindia-Walanda, ngan teu jadi alatan kajadian Perang Dunya II. Can aya panalungtikan kumaha dijieuna kota Bandung. Nu jelas, kota ieu diwangun lain dumasar paréntah Daendels (gubernur jéndral Hindia-Walanda). Kota Bandung diwangun dumasar paréntah Bupati R.A.A. Wiranatakusumah II. Sanggeus Indonésia merdika, Bandung jadi ibukota propinsi Jawa Barat.

Ngaran Bandung

Aya rupa-rupa pamadegan ngeunaanngaran Bandung, di antarana saperti kieu.

Istilah bandung aya nu nyebutkeun tina bendung, nyaéta Citarum Purba nu kabendung.
Ngaran Bandung minangka kabupatén ditulis dina peraturan tanggal 18 Lentemaand 1811 (18 Maret 1811), patali jeung parentah Gubernur Jénderal Daendéls pikeun meuli sato piaraan pikeun cadangan nyanghareupan serbuan tentara Inggris ka Pulau Jawa.
Dina peta Fr. Valentjn (1726) ngaran Bandung lokasina di kiduleun Gegerkalong ayeuna.
Tina katerangan Ibu Wiranatakusumah (istri Dalem Haji RHAA Wiranatakusumah V), ngaran Bandung disebut ku Bupati Wiranatakusumah II basa néangan lokasi anyar pikeun ibu kota kabupatén. Ngaranna dicokot tina parahu bandung, nyaéta dua parahu anu dihijikeun, ditalian pagigir-gigir. Eta parahu téh digunakeun ku Wiranatakusumah II pikeun lalayaran di Citarum.
Ceuk Atma, sesepuh Dayeuhkolot, Bandung téh tina leuwi Bandung, leuwi nu aya di walungan Citarum; Pandi, urut sipir bui Banceuy, nyebutkeun asal kecapna tina Sumur Bandung, dua sumur nu aya di sisi Cikapundung (di alun-alun jeung PLN ayeuna). Ceuk dongéng, di éta sumur téh aya karaton Putri Kentring Manik jeung dulurna Eyang Dipayasa.
Kecap bandung téh tina kecap Banong, di Dago, tempat Andres de Wilde ngabangun vilana di awal abad XIX.^[2]

MottoÉdit

Motto Bandung kiwari nyaéta "Gemah Ripah Wibawa Mukti", sakumaha nu sok kabaca dina lambang Kota Bandung, nu hartina 'tanah subur rahayat makmur'.

PamaréntahanÉdit

Kota Bandung dibagi kana 30 kacamatan:

GeografisÉdit

Bandung katelah dilingkung ku gunung, ku kituna wangun morfologi wilayahna katinggal sapertos cekungan atawa mangkok raksasa. Sacara geografis dataran Bandung aya di ±768 meter di luhur permukaan laut, kalawan titik pangluhurna di 1.050 meter sarta panghandapna di 675 meter.

Ciri lemahÉdit

Bandung kawentar ku lobana wangunan warisan arsitéktur Walanda:

Gedong Saté, kiwari dipaké salaku kantor Gubernur Jawa Barat.
Hotél Savoy Homann di Jalan Asia-Afrika
Gedung Dwi Warna
Gedung Merdéka, wangunan historis tempat lumangsungna Konperénsi Asia Afrika taun 1955
Gedung Pakuan, kiwari dipaké rumah dines Gubernur Jawa Barat
Gedung Yayasan Pusat Kebudayaan
Museum Géologi Bandung
Gedung UPI (Villa Isola)
sababaraha wangunan heubeul di Jalan Braga

Ciri séjén:

Masjid Agung Bandung, di alun-alun Bandung
Babakan Siliwangi

TransportasiÉdit

Sarana transportasi utama di Bandung nyaéta angkot (angkutan kota) kalawan rute-rute anu geus tangtu. Aya ogé taksi anu jumlahna kiwari beuki loba, tapi éta ogé henteu populér. Beus nyadiakeun rute transportasi pikeun di jalan gedé tur jarakna anu jauh.

Jalan karéta api ngahubungkeun Bandung ka Jakarta jeung Cianjur ka beulah kulonna, sarta Tasikmalaya, Yogyakarta jeung Surabaya ka beulah wétanna. Karéta ogé mangrupa transportasi utama pikeun wilayah tatangga kaasup Cimahi, Padalarang, Rancaékék jeung Cicaléngka nu perlu bulak-balik ka Bandung unggal poéna. Bandara utama di Bandung nyaéta Bandar Udara Internasional Huséin Sastranegara, nyadiakeun penerbangan ka kota-kota gedé di Indonésia. Sasak Pasupati diwangun pikeun ngahubungkeun beulah kulon jeung beulah wétan Bandung ngaliwatan lembah Cikapundung. Panjangna 2.8 km kalayan lébar 30-60 méter.

Aya dua stasion karéta api utama di Kota Bandung, nyaéta Stasion Bandung pikeun karéta api éksekutip jeung bisnis, sarta Stasion Kiaracondong pikeun karéta api ékonomi. Salian ti éta, aya stasion-stasion leutik anu ngalayanan KA lokal Bandung Raya, saperti Cimindi, Ciroyom jeung Cikudapateuh. Tuluy aya stasion husus peti kemas barang, nyaéta Stasion Gedébagé.

Jalan tol Padaleunyi ngahubungkeun Padalarang, Cimahi, beulah kidul Bandung jeung Cileunyi. Jalan tol nu ngahubungkun Padalarang jeung Purwakarta ogé geus bérés diwangun, disebut Cipularang (Cikampék-Purwakarta-Padalarang) nu mangrupa jalan panggancangna nuju ka Jakarta. Jalan tol Cileunyi-Sumedang-Dawuan ogé kiwari eukeur diwangun.

AtikanÉdit

Di Kota Bandung loba tempat pendidikan nu geus kasohor di antarana nyaéta :

Iwal ti éta aya ogé SMA nu baris dipidangkeun daptar ngaran sakola di Bandung saperti ieu di handap:

Ngaran SMA	Ngaran SMA	Ngaran SMA
SMA Negeri 1 Bandung SMA Negeri 2 Bandung SMA Negeri 3 Bandung SMA Negeri 4 Bandung SMA Negeri 5 Bandung SMA Negeri 6 Bandung SMA Negeri 7 Bandung SMA Negeri 8 Bandung SMA Negeri 9 Bandung SMA Negeri 10 Bandung	SMA Negeri 11 Bandung SMA Negeri 12 Bandung SMA Negeri 13 Bandung SMA Negeri 14 Bandung SMA Negeri 15 Bandung SMA Negeri 16 Bandung SMA Negeri 17 Bandung SMA Negeri 18 Bandung SMA Negeri 19 Bandung SMA Negeri 20 Bandung	SMA Negeri 21 Bandung SMA Negeri 22 Bandung SMA Negeri 23 Bandung SMA Negeri 24 Bandung SMA Negeri 25 Bandung SMA Negeri 26 Bandung SMA Negeri 27 Bandung

Wisata jeung ÉkonomiÉdit

Bandung jeung sabudeureunnana boga wisata nu lobq, di antarana:

Gunung Tangkuban Parahu di beulah kaléreun kota.
Maribaya
Lémbang
Waduk Jatiluhur (di Kabupatén Purwakarta)
Saung Pak Udjo

Bandung ogé kasohor ku outlet pakéannana, nu ngirut pangunjung ti kota-kota sabudeureunnana (hususna ti Jakarta), utamana nalika ahir minggu jeung poé libur:

Outlet industri pakéan Denim di sapanjang Jalan Cihampelas
Kiwari, kasohor minangka "Kota Wisata Balanja", sabab loba Factory Outlet nu ngajual produk garmén ex-export.
Bandung ogé kasohor ku industri garménna, produk nu teu kaékspor dijula kalawan harga anu leuwih murah di factory outlet di Bandung, hususna di Jalan Ir. H. Juanda (Dago) jeung Jalan R.E. Martadinata (Riau)
Aya ogé industri sapatu di Cibaduyut, beulah kidul Bandung.

Loba kadaharan di Bandung. Bandung ogé kasohor ku dahareun hasna, saperti peuyeum. Bandung ngirut loba wisatawan ti Jakarta, nu kadang-kadang ngalantarankeun kamacétan lalu- lintas. Pangpangna nalika sakabéh warga Jakarta keur liburan alatan APEC Convention, lalu-lintas di Bandung macét total leuwih ti 8 jam.

OlahragaÉdit

Klub maén balÉdit

Persib Bandung

Daptar Walikota BandungÉdit

No	Wali Kota^[3]	Mimiti Jabatan	Ahir Jabatan	Periode	Katerangan	Wakil Wali Kota
Masa Penjajahan Belanda
1	E.A. Maurenbrecher	1906	1907	1		Teu aya
2	R.E. Krijboom	1907	1908	2
3	J.A. van Der En	1909	1910	3
4	J.J. Verwijk	1910	1912	4
5	C.C.B. van Vlenier	1912	1913	5
6	B. van Bijveld	1913	1920	6
7	Bertus Coops	1920	1921	7
8	Steven Anne Reitsma	1921	1928	8
(7)	Bertus Coops	1928	1934	9
9	J.E.A. van Volsogen Kuhrt	1934	1936	10
10	J.M. Wesselink	1936	1942	11
Masa Penjajahan Jepang
1	N. Beets	1942	1945	12		Teu aya
Masa Kemerdekaan Indonesia
1	R.A. Atmadinata	1945	1945	13		Teu aya
2	R. Syamsoerizal	1945	1947	14
3	Ukar Bratakusumah	1947	1949	15	^{[ket. 1]}
4	R. Enoch	1949	1957	15
5	R. Priatna Kusumah	1957	1966	16	.
6	R. Didi Djukardi	1966	1968	17	^{[ket. 2]}
7	R. Hidayat Sukarmadidjaja	1968	1971	18
8	R. Otje Djoendjoenan	1971	1976	19
9	Utju Djoenaedi	1976	1978	20
10	R. Husein Wangsaatmadja	1978	1983	21
11	H. Ateng Wahyudi	1983	1988	22
		1988	1993	23
		1988	1993	23		Matin Burhan (1990–95)
12	Wahyu Hamidjaja	1993	1998	24		Matin Burhan (1990–95)
12	Wahyu Hamidjaja	1993	1998	24		E. Soedarsono (1995–2000)
13	H. AA Tarmana	16 September 1998	16 September 2003	25		E. Soedarsono (1995–2000)
13	H. AA Tarmana	16 September 1998	16 September 2003	25		Lowong
14	H. Dada Rosada S.H., M.Si.	16 September 2003	16 September 2008	26		Jusep Purwasuganda (2003–04)
		16 September 2003	16 September 2008	26		Lowong
		16 September 2008	16 September 2013	27		Ayi Vivananda
15	Mochamad Ridwan Kamil S.T., MUD.	16 September 2013	4 September 2018	28		Oded Muhammad Danial
—	Oded Muhammad Danial (Pelaksana Tugas)	7 September 2018	16 September 2018	28	^{[ket. 3]}	—
	Dadang Supriatna (Pelaksana Harian)	16 September 2018	20 September 2018	—	^{[ket. 4]}	–
16	Oded Muhammad Danial	20 September 2018	Petahana	29		Yana Mulyana