Kala karatuan

Sundakala

Kala karatuan nujul kana guratmangsa karatuan (karajaan) saméméh ngadegna Républik Indonésia.

Milénium kahiji

70: Pasukan Romawi anu dipingpin ku panglima Titus nyerang Bangsa Yahudi di Baitul Maqdis
150: Salakanagara di Jawa
abad ka-4: Karajaan Kutai di Kalimantan
abad ka-5: Tarumanagara di Jawa
414: Biksu Fa Hien ka Ye Po Ti
450-an: Prasasti Jambu
571: Kanjeng Nabi Muhammad Shollallahu Alaihi Wasallam dilahirkeun
632: Kanjeng Nabi Muhammad Shollallahu Alaihi Wasallam tilar dunya
636: Perang Yarmuk
661: Ngadegna kakholifahan Bani Umayyah
669: Warta Cina ngabéjakeun datangna utusan Tolomo (Taruma),sanggeus taun ieu, teu kabéjakeun deui datang utusan Tolomo
670: Sunda Galuh di Jawa
682: Prasasti Kedukan Bukit ditulis di Sriwijaya (Palémbang, Sumatra)
686: Dina Prasasti Kotakapur, Sriwijaya ngancem arék ngarurug Bumijawa, para ahli aya anu ngahartikeun Bumijawa téh Pulo Jawa tapi ari Boechari mah ngahartikeun Bumijawa Lampung.
717: Mimitian Kalénder Sanjaya (Sanjayawarsa)
732: Wangsa Sañjaya didirikan menurut Prasasti Canggal
750: Ngadegna kakholifahan Bani Abbasyiah
751: Perang di walungan Talas antara Bani Abbasyiah ngalawan Cina Dinasti Tang
760: Prasasti Dinoyo
824: Candi Borobudur dibangun ku Samaratungga ti Wangsa Sailéndra
850: Candi Prambanan atawa Rara Jonggrang dibangun
904/826S: Prasasti Pesindon
929: Mpu Sindok mindahkeun puseur dayeuh Medang ti Jawa Tengah ka Jawa Timur, dimimitian dinasti anyar nyaéta Wangsa Isyana
932: Prasasti Kebonkopi II

Milénium kadua

Abad ka-11

1017: Medang jaman Dharmawangsa Teguh ngalaman mahapralaya, akibat serangan Haji Wurawari
1019: Salah saurang anu salamet tina kajadian mahapralaya nyaéta Airlangga, ngadegkeun karajaan Kahuripan
1025: Sriwijaya dirurug karajaan Chola
1030:
- Prasasti Sanghyang Tapak (952 Saka) dikaluarkeun ku Sri Jayabhupati
- Prasasti Horren
- Airlangga merangan Hasin, Wuratan, jeung Wengker
1032: Airlangga mindahkeun puseur dayeuh karajaan ti Watan Mas ka Kahuripan
1042:
- Airlangga mindahkeun puseur dayeuh karajaan ti Kahuripan ka Dahana
- Airlangga meulah Kahuripan jadi Janggala jeung Pangjalu
1071: Perang Manzikert antara Turki Seljuk ngalawan Romawi
1099: Tentara Salib ngarebut Baitul Maqdis

Abad ka-13

1200-an: Islam mekar di Acéh.
1222: Kén Angrok ngarurug Kadiri, nelasan Kertajaya, laju ngadegkeun Tumapel.
1225: Ceuk Cau Ju Kua dina bukuna Chu Fan Chi, Sin-t'o aya dina kakawasaan San Fo Tsi.
1227: Anusapati naék tahta di Tumapel ngagantikeun Kén Angrok
1229: Prasasti Sadapaingan
1248: Ranggawuni naék tahta di Tumapel ngagantikeun Anusapati
1257: Baab Mashur Malamo ngadegkeun Kasultanan Ternaté di Maluku
1268: Krtanagara naék tahta di Singhasari, ngagantikeun Ranggawuni. Karajaan Tumapel leuwih kawentar ku sebutan karajaan Singhasari di jaman Krtanagara
1275-1290: Kertanagara ngirim ékspédisi Pamalayu ka Kadatuan Malayu di Sumatra.
1292: Jayakatwang nelasan Kertanagara; Singasari anggeusan.
1293:
- Mongol ngarurug ka Jawa minangka hukuman pikeun Kertanegara ti Kublai Khan ti Dinasti Yuan, tapi kalah éléh.
- Majapahit diadegkeun ku Radén Wijaya di wétan Jawa.
1294: Sang Lumahing Taman naék tahta Sunda ngaganti Sang Rakéyan Darmasiksa
1300: Sang Lumahing Tanjung naék tahta Sunda ngaganti Sang Lumahing Taman

Abad ka-14

1308: Sang Lumahing Kikis naék tahta Sunda ngaganti Sang Lumahing Tanjung
1309: Jayanegara ngaganti Radén Wijaya di Majapahit^[1]
1328: Tribhuwana Wijayatunggadewi ngagantik Jayanegara di Majapahit
1330: Sang Lumahing Kiding naék tahta Sunda ngagantikeun Sang Lumahing Kikis
1340: Aki Kolot naék tahta Sunda ngagantikeun Sang Lumahing Kiding
1350:
- Prebu Maharaja naék tahta Sunda ngaganti Aki Kolot
- Hayam Wuruk nyilih Tribhuwana Wijayatunggadewi di Majapahit
1357:
- Perang Bubat
- Padompo
- Hiyang Bunisora nyilih lanceukna, Prebu Maharaja, anu palastra di Majapahit
1365: Kakawin Jawa kuno Nagarakertagama ditulis.^[1]
1371: Prebu Niskala Wastukancana naék tahta Sunda ngagantikeun Hiyang Bunisora
1377: Majapahit ngirim ékspédisi hukuman ka Palémbang di Sumatra. Pangéran Palembang, Parameswara (Iskandar Syah) ngejat ka Malaka.^[1]
1389: Wikramawardhana nyilih Sri Rajasanagara di Majapahit.^[1]

Abad ka-15

1404-1406: Perang Paregreg antara Bré Wirabumi ngalawan Wikramawardana
1415: Armada Laksamana Céng Ho nepi ka Muara Jati, Cirebon
1428: Pangéran Walangsungsang ngawangun Gedong Witana pikeun paniisan^[2]
1429: Ratu Suhita ngaganti Wikramawardana ngawasa Majapait.^[1]
1430: Pangéran Walangsungsang ngadegkeun Dalem Agung jeung ngawasa Cirebon Larang^[3]^[4]^[5]^[6]
1447: Kertawijaya (Brawijaya I) ngaganti Suhita di Majapait.^[1]
1451: Rajasawardana (Brawijaya II) ngaganti Kertawijaya di Majapait.^[1]
1453:
- Rajasawardana lekasan ngaraja^[1]
- Interregnum di Majapahit, ceuk Pararaton "Telung Tahun Tan Hana Prabhu"
1456: Girindrawardana (Purwawisésa) ngawasa Majapait.^[1]
1466: Singawikramawardana (Bré Pandansalas, Suraprabawa), ngaganti Purwawisésa di Majapait.^[1]
1468: Bré Kertabumi (Prabu Brawijaya, Brawijaya V) ngawasa Majapait.
1475: Tohaan di Galuh atawa Ningrat Kancana atawa Déwa Niskala naék tahta di karajaan Galuh.
1478: Sirna Ilang Kertaning Bhumi
1479:
- Sunan Gunung Jati atawa Syarif Hidayatullah naék tahta Cirebon ngagantikeun Pangéran Walangsungsang
- Radén Patah atawa Panembahan Jimbun raja munggaran Demak
1481: Pararaton ditulis
1482: Ratu Jayadéwata jeneng di Pakuan Pajajaran

Abad ka-16

1511: Malaka direbut Portugis
1512:
- Karajaan Sunda ngirim duta ka Malaka
- Pati Unus ngarurug Portugis di Malaka
1513:
- Tome Pires datang ka Pulo Jawa
- Pati Unus gagal ngéléhkeun Portugis
1518:
- Sanghyang Siksa Kanda ng Karesian
- Pati Unus atawa Pangéran Sabrang Lor naék tahta Demak ngagantikeun Panembahan Jimbun atawa Radén Patah
1521:
- Prebu Surawisésa ngaganti bapana, Ratu Jayadéwata atawa Sang Mwakta Ring Rancamaya di Pakwan Pajajaran
- Pati Unus atawa Pangéran Sabrang Lor miang deui ngarurug Portugis di Malaka, palastra dina pangperangan
- Pangéran Trenggana naék tahta Demak ngagantikeun Pati Unus atawa Pangéran Sabrang Lor
1522:
- 21 Agustus - Kasapukan antara Sunda jeung Portugis pikeun nyieun bénténg di Kalapa
1526: Pasukan Cirebon-Demak anu di pingpin Fatahillah ngarebut palabuan Banten
1527:
- 29 Juli - Francisco De Sa ti Portugis nancebkeun Padrao di hiji palabuan di wilayah Sunda
- Pasukan Cirebon-Demak anu di pingpin Fatahillah ngarebut palabuan Sunda Kalapa
1533: Prasasti Batutulis
1535: 1457 Saka - Prebu Ratudéwata nyilihSurawisésa nu mangkat
1543: Sang Ratusaksi Sang Mangabatan Ring Tasik naék tahta Sunda ngagantikeun Prebu Ratudéwata
1546: Pangéran Trenggana palastra
1551: Tohaan Di Majaya atawa Sang Nilakéndra naék tahta Sunda ngagantikeun Sang Ratusaksi Sang Mangabatan Ring Tasik
1552:
- Cirebon-Banten jadi kasultanan merdéka, sanggeus kacowna Demak sabada palastrana Pangéran Trenggana
- Maulana Hasanuddin jadi sultan munggaran kasultanan Banten
1567: Nusia Mulya naék tahta Sunda ngagantikeun Tohaan Di Majaya atawa Sang Nilakéndra
1568:
- Fatahillah naék tahta kasultanan Cirebon ngagantikeun Sunan Gunung Jati atawa Syarif Hidayatullah
- Panembahan Hadiwijaya atawa Mas Karébét atawa Jaka Tingkir raja munggaran Pajang
1569: Syarif Hidayatulloh atawa Sunan Gunung Jati tilar dunya
1570:
- Panembahan Ratu I naék tahta Cirebon ngagantikeun Fatahillah
- Maulana Yusuf naék tahta Banten ngagantikeun Maulana Hasanuddin
1578: Prabu Geusan Ulun naék tahta Sumedang Larang
1579: Pajajaran runtag
1580:
- Carita Parahiyangan ditulis
- Maulana Yusuf tilar dunya, tuluy Maulana Muhammad naék tahta Banten
1582: Adipati Mrapat di wewengkon Banyumasan asup kana kakawasaan Pajang
1585: Maulana Muhammad atawa Panembahan Séda Ing Rana atawa Panembahan Séda Ing Palémbang naék tahta Banten ngagantikeun Maulana Yusuf
1587: Mataram ngadeg diratuan ku Panembahan Sénopati
1595: Galuh asup kana kakawasaan Mataram
1596:
- Cornelis de Houtman ti Walanda anjog ka Banten
- Sultan Banten nyaéta Maulana Muhammad palastra di Palémbang, ku sabab éta katelah Panembahan Séda Ing Rana atawa Panembahan Séda Ing Palémbang.
1597: Mataram ngarurug Banten ti laut tapi gagal
1600: Mataram mareuman pabaruntakan Pati anu dipingpin ku Adipati Pragola I, anakna Ki Ageng Penjawi

Abad ka-17

1601: Panembahan Sénapati atawa Mas Ngabéhi Loring Pasar atawa Danang Sutawijaya, raja munggaran Mataram maot, digantikeun ku Mas Jolang atawa Panembahan Hanyakrawati, anu kawentar ku sebutan Panembahan Séda Ing Krapyak, ku sabab maot dipamoroan.
1602: Vereenigde Oost-Indische Compaigne (VOC) ngadeg
1610: Aria Suriadiwangsa naék tahta Sumedang Larang ngagantikeun bapana, nyaéta Prabu Geusan Ulun
1613: Sanggeus maotna Mas Jolang atawa Panembahan Hanyakrawati atawa Panembahan Séda Ing Krapyak, Adipati Martapura dinobatkeun jadi raja Mataram, tapi ngan sapoé, satuluyna anu naék tahta téh Mas Rangsang atawa Mas Jatmika atawa Panembahan Hanyakrakusuma anu leuwih kawentar ku sebutan Sultan Agung.
1618: Mataram nurunkeun status Galuh, ti karajaan jadi kabupatén
1619: VOC ngarebut Jayakarta ti Banten, tuluy diganti aranna jadi Batavia.
1620: Raja Sumedang Larang, Aria Suriadiwangsa masrahkeun kadaulatan karajaanana ka Mataram kalayan sukaréla.
1624: Pangéran Ratu naék tahta Banten
1625: Panembahan Hanyakrakusuma ganti gelar sabada nalukeun Madura, jadi Susuhunan Hanyakrakusuma
1628: Serangan mimiti Mataram ka Batavia
1629: Serangan kadua Mataram ka Batavia
1638: Pangéran Ratu meunang gelar sultan ti Syarif Makkah, aranna jadi Sultan Abul Mafakhir Mahmud Abdul Kadir
1641:
- VOC ngarurug Kapuloan Banda
- Susuhunan Hanyakrakusuma meunang gelar sultan ti Syarif Makkah
1645: Susuhunan Amangkurat Agung atawa Amangkurat I naék tahta ngagantikeun bapana, nyaéta Susuhunan Hanyakrakusuma.
18 Nopémber 1667: Kasapukan Bungaya antara Kasultanan Gowa jeung Walanda.
1649: Panembahan Ratu II atawa Panembahan Girilaya naék tahta Cirebon ngagantikeun Panembahan Ratu I
1650: Pacerbonan atawa Pagarégé, perang antara Cirebon eujeung Banten.
1651: Pangéran Surya atawa Sultan Abul Fath Abdul Fattah naék tahta Banten, ngagantikeun akina Pangéran Ratu atawa Sultan Abul Mafakhir Mahmud Abdul Kadir
1666: Panembahan Ratu II atawa Panembahan Girilaya tilar dunya di Mataram
1677:
- Trunajaya ngarebut puseur dayeuh Mataram di Pléréd, Susuhunan Amangkurat I ngungsi ka kulonkeun ngan maot di Tegalwangi, mantak katelah Panembahan Séda ing Tegalwangi.
- Susuhunan Amangkurat II masrahkeun Priangan Barat ka VOC.
1679:
- Kasultanan Cirebon dibagi dua jadi Kasepuhan jeung Kanoman
- Trunajaya sumerah ka VOC di gunung Kelud
1680: Amangkurat II ngahukum pati Trunajaya
1683: Sultan Ageng Tirtayasa ditéwak VOC^[7]
1684:
- VOC ngabuang Syeikh Yusuf ka Sri Lanka^[8]
- VOC ngangkat bupati-bupati di Priangan

Abad ka-18

1703-1707: Pabaruntakan Radén Alit Prawatasari ka VOC di Cianjur nepika Banyumas
1705: Priangan Timur jeung Cirebon dipasrahkeun ku Susuhunan Pakubuwana I ka VOC
1706:
- Gubernur Jendral Joan van Hoorn ngangkat Pangéran Arya Cirebon salaku opzigter atawa pamangku wilayah Priangan
- Untung Surapati palastra
1707: Herman de Wilde ngabongkar kuburan Untung Surapati, mayitna di duruk, tuluy lebuna di piceun ka laut
1708: Amangkurat III sumerah ka VOC, ku VOC di buang ka Sri Langka
9 Oktober 1740: Pembantaian urang Tionghoa di Batavia.
1743: Ku bantuanna VOC, karaton Kartasura hasil direbut ti leungeun pabaruntak sok sanajan dina kaayaan geus ajur. Pasukan gabungan Kartasura, VOC, jeung Madura, terus ngungudag Amangkurat V nepika kacerek tuluy dibuang ka Sri Langka, ngan ari Mas Said mah teu katéwak
1745: Sanggeus diayakeun panalungtikan pikeun rélokasi karaton, kapilih desa Sala ku usulna Baron van Hohendorff salaku tempat ngadegna karaton. Susuhunan Pakubuwana II tuluy ngadegkeun puseur dayeuh anyar di désa Sala, di gigireun Bangawan Beton. Alternatif lianna keur lokasi karaton harita nyaéta Talawangi jeung Sanasewu
13 Pébruari 1755: Kasapukan Giyanti ngabagi Karajaan Surakarta jadi Kasunanan Surakarta jeung Kasultanan Ngayogyakarta
31 Désémber 1799: Vereenigde Oost-Indische Compaigne (VOC) dibubarkeun.

Abad ka-19

Abad ka-20

Rujukan

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Ricklefs (1991), hal. 18
↑ Asdhiana, I Made. 2013. Kanoman, Sejarah yang Luka. Kompas.Com
↑ Rosmalia. Dini. 2013. Identifikasi Pengaruh Kosmologi pada Lanskap Kraton Kasepuhan di Kota Cirebon. Bandung : Institut Teknologi Bandung
↑ Susilaningrat. R. Chaidir. 2013. Dalem Agung Pakungwati Kraton Kasepuhan Cirebon
↑ Hardhi. TR. 2014. Dakwah Sunan Gunung Jati dalam Proses Islamisasi Kesultanan Cirebon Tahun 1479-1568. Yogyakarta: Universitas Negeri Yogyakarta
↑ Fajar, Rizky Nur. 2013. Perancangan Komunikasi Visual Publikasi Buku Seri Keraton Cirebon. Jakarta: Universitas Bina Nusantara
↑ Widiyatmoko, Bayu. 2015. Kronik Peralihan Nusantara: Liga Raja-Raja Hingga Kolonial. Hal. 488
↑ Widiyatmoko, Bayu. 2015. Kronik Peralihan Nusantara: Liga Raja-Raja Hingga Kolonial. Hal. 492

[ricklefs-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Ricklefs (1991), hal. 18

[2] Asdhiana, I Made. 2013. Kanoman, Sejarah yang Luka. Kompas.Com

[Rosmalia-3] Rosmalia. Dini. 2013. Identifikasi Pengaruh Kosmologi pada Lanskap Kraton Kasepuhan di Kota Cirebon. Bandung : Institut Teknologi Bandung

[Susilaningrat-4] Susilaningrat. R. Chaidir. 2013. Dalem Agung Pakungwati Kraton Kasepuhan Cirebon

[hardhi-5] Hardhi. TR. 2014. Dakwah Sunan Gunung Jati dalam Proses Islamisasi Kesultanan Cirebon Tahun 1479-1568. Yogyakarta: Universitas Negeri Yogyakarta

[rizky-6] Fajar, Rizky Nur. 2013. Perancangan Komunikasi Visual Publikasi Buku Seri Keraton Cirebon. Jakarta: Universitas Bina Nusantara

[7] Widiyatmoko, Bayu. 2015. Kronik Peralihan Nusantara: Liga Raja-Raja Hingga Kolonial. Hal. 488

[8] Widiyatmoko, Bayu. 2015. Kronik Peralihan Nusantara: Liga Raja-Raja Hingga Kolonial. Hal. 492

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]